Алғашында витаминдерді тану барысында белгілі бір витамин организмде жетіспеген жағдайда пайда болатын аурудың атымен аталып, қай аурудан сақтаса, соның алдына «анти» қосымшасы тіркелген. Мысалы: рахит – антирахиттік, скорбут – антискорбуттық, дерматит — антидерматиттік, т.б.
1913 ж. Мак-Коллумның ұсынысымен витаминдерді латын алфавитінің үлкен әріптерімен белгілей бастады А, В, С, Д, т.б.
Витаминологияның даму барысында әріптік белгілер кеңейтіліп, сандық белгілер қосылады: В1, В2, В3, т.б. Кейіннен витаминдердің химиялық құрылымының анықталуына байланысты химиялық атаулар енгізіледі: тиамин, цианкобаламин, т.б. Химиялық аталым 1956 жылдан бастап халықаралық болып есептеледі.
Қазіргі кезде осы атаулардың үш түрі де қолданылады.
3-кесте
Негізгі витаминдер және атаулары (Ю.Б. Филиппович бойынша, 1999)
|
Атаулар
|
|
Әріптік
|
Химиялық (халықаралық)
|
Физиологиялық
(адамға әсері)
|
Адам организіміне тәуліктік қажеттілігі (мг)
|
|
Майда еритін
|
|
А
|
Ретинол |
Антиксерофтальмиялық |
2,5
|
|
Д
|
Кальциферол |
Антирахиттік |
0,0025
|
|
Е
|
Токотриенол
Токоферол |
Антистерилдік |
15,0
|
3-кестенің жалғасы
|
Әріптік
|
Химиялық (халықаралық)
|
Физиологиялық
(адамға әсері)
|
Адам организіміне тәуліктік қажеттілігі (мг)
|
|
К
|
Филлохинон
|
Антигеморрагиялық
|
0,25
|
|
Q
|
Убихинон
|
|
|
|
F
|
Қанықпаған май қышқылдарының кешені (линол, линолен, арахидон қышқылдары)
|
|
1000
|
|
Суда еритін
|
|
В1
|
Тиамин
|
Антиполиневриттік
|
1,5-2,5
|
|
В2
|
Рибофлавин
|
Өсу витамині
|
2,0-2,5
|
|
В3
|
Пантотен қышқылы
|
Антидерматиттік
|
5-12
|
|
В5 (РР)
|
Никотин қышқылы
және никотинамид
|
Антипеллагралық
|
15-25
|
|
В6
|
Пиридоксин
|
Антидерматиттік
|
2,0-3,0
|
|
В12
|
Цианкобаламин
|
Антианемиялық
|
0,003-0,080
|
|
В15
|
Пангам қышқылы
|
Антианоксикалық
|
2,0
|
|
Вс
|
Фоль қышқылы, Птероилглутамин қышқылы
|
Антианемиялық
|
0,2
|
|
Вт
|
Карнитин
|
|
|
|
С
|
Аскорбин қышқылы
|
Антискорбуттық
|
75-100
|
|
Н
|
Биотин
|
Антисеборреялық
|
0,15
|
|
Р
|
Рутин, биофлавоноидтар
|
Капилляр қабырға ұлпаларының нығайтушысы
|
50
|
|
U
|
S–метилметионин
|
Жараға қарсы витамин
|
|
Витаминдер ерігіштік қасиеттеріне қарай майда және суда еритін болып екі топқа бөлінеді. Көбіне майда еритін, кейбір суда еритін витаминдердің витамерлері болады. Витамерлер – бір витаминге тән физиологиялық әсері бар, химиялық құрылымы ұқсас бірнеше заттар. |
