Астанада театрға барған Мәдениет министрі Мұхтар Құл-Мұхаммед сұхбат берді. Шыңғыс Айтматовтың әйгілі шығармасынан кейін тебіренген министр мырза не деді дейсіз ғой?
«Эротика сахнаға шығып жатса, несі бар? Жеңіл эротика әрқашан да көрермендерге де, актерлерге де қызық деп ойлаймын», – деді. Дұрыс-ау, солай ойласын. Бірақ министріміз осылай деп тұрған соң, бұдан былай театр сахнасын «жеңіл эротика» басып кетпесіне кім кепіл? Кім «авангард» болғысы келмесін?

Құдайға шүкір, әзірге қазақ театрына « ... Читать дальше »

Әдемі көркімен, жанға жайлы нәзік табиғатымен есте қалатын Алматы, бүгінде әр адамның жүрегінен жылы орын тапқан болар, сірә?! Онсыз да әсем әнімен баурап алатын Алматы, күн өткен сайын құлпыра түскендей. Бұл қаланың тарихи, табиғи және мәдени орны да ерекше екені сөзсіз. Жетісудың еркесіндей елітіп әкетіп, арманды арманға жалғайтын да осы – Алматы. Алайда қазіргі Алматымыздың жағдайы қалай? Қаламыз жылдан жылға қарқынды дамып келеді. Оның дәлелін өзіміз де көре аламыз. Халықтың тұрмыс-тіршілігі, экономикалық жағдайы, шаһардың даму процесі де айтарлықтай жақсы болмаса, жаман емес. Сонымен қатар, Алматы – жаңа мүмкіндіктер мекені болып та саналады. Осында көптеген саяси, мәдени іс-шаралар өткізіліп те жатыр. Жастардың көбісінің жаңа өмірге қадам басуын ... Читать дальше »

Атырау облысының тоқсан екі жастағы тұрғыны  Абдулла Әбдірахманов, 1951 жылы  Мағжан Колымдағы лагерде  аштық пен аурудан көз жұмды деп жаңа деректі жайып салды. Ақсақалдың айтуынша, ол өзі де сол күзде  ақынмен бірге жазасын өтеген көрінеді.  “Мағжан Жұмабаев жерленді” деген жерді іздеген қазақстандық экспедиция құрамында журналистерден өзге ақынның туыстары мен 92 жастағы Абдулла Әбдірахманов та болды. Ақсақал Мағжанмен бірге жазасын өтеген Сусуман ауданы  Магаданнан 700 шақырым қашықтықта. Бірақ қария сыр берген жоқ. Өйткені ол халық жауы атанған ақынның елуінші жылдардың  басына дейін өмір сүргенін дәлелдеуге міндетті еді.

Туған жері қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Шыңғыстау бөктерінде 1858 ж. шілденің 11-де дүниеге келген. Оның әкесі Құдайберді Құнанбайдың үлкен бәйбішесі Күнкеден туған, Абаймен әкесі бір, шешесі бөлек. Шәкәрім сонда Абайға немере іні болып келеді.

Құдайберді отыз жеті жасында дүниеден өткенде, атасы Құнанбайдың тәрбиесінде болған Шәкәрім жетімдік тауқыметін тарта қоймаған. Өзінің «Мұтылғанның өмірі» атты ғұмырнамалық өлеңінде бес жасында ауыл молдасынан сабақ ала бастағанын жазады. Атасы оның көңіліне қаяу түсірмей, бетінен қақпай, еркелетіп өсіреді: ол жөнінде ақынның өзі: «қажы марқұм мені „жетім» деп аяп, қысып оқыта алмай, жетімді сылтау етіп, ойыма не келсе, соны істеп ғылымсыз өстім» деп өкіне е ... Читать дальше »

Жұмабаев, Мағжан Бекенұлы (1893-1938) – қазақ әдебиетінің көгіндегі ХХ ғасырдың басында жарқырай жанған жарық жұлдыздарының бірі, текті ақыны.
Туған жері бұрынғы Ақмола губерниясының Ақмола уезіндегі Полуденовский болысы (қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы Булаев ауданы). Әкесі Бекен (Бекмағанбет) орта дәулетті, өзінің әділдігімен, адамгершілікті парасатымен ел арасында беделі жоғары адам болған. Соған орай оны бір сайлауда болыс етіп сайлаған көрінеді.

Ауыл мұғалімінен хат танып, сауат ашқан Мағжан 1905 жылы Қызылжардағы медресеге оқуға түсіп, оны жақсы үлгіріммен аяқтайды. Бірақ бұл оқу білсем, көрсем деп ілгері ұмтылған жас талапты онша қанағаттандырмайды.
Ол оқу іздеп енді Уфаға аттанады. Сонда өзінің білім беру дәрежесінен Жоғары ді ... Читать дальше »

17 ғасырдың музыкалық мәдениеті.
17 ғасыр операсы.
Музыкалық мәдениет тарихында 17 ғасырды шекара ретінде қарастыруға болады : онда алдағы ғасырлардағы өнер шоғырланды, және бұдан былай жаңа музыкалық жанрлар мен түрлер бас алады. 17 ғасырда шіркеу және сарай музыкасының ұзаққа созылған бөлінісі, салалануы аяқталып, опера жанрының тууы осымен тығыз байланысты.
Опера – синтетикалық өнер түрі – театр, поэзия, би, музыканы біріктірген. Опера ықпалы 17 – 18 ғғ. музыкалық шығармашылығына тарады. Оның ішінде аспаптық музыканың жаңа жанрлары пайда болды : увертюра, оркестрлік және балеттік сюита; симфонияда операға драматургия және бейнелер мінезімен ұқсас боп қалыптасты. Тіпті діни музыкаға – оратория мен кантатаға – опералық ... Читать дальше »

60- жылдардың ортасында бұрынғы Одақ бойынша көптеген халықтардың халықтық-сахналық биі дамыды, көптеген кәсіби халықтық ұжымдарпайда болды. Қазақстан да бұл қатардан қалыс жоқ. Алматыда екі тұрақты ұжым: Мемлекеттік ән-би ансамблі мен «Гүлдер» эстрадалық- би ансамблі құрылды.
60-жылдарда қазақ би сахнасы шеберлерінің қызметі ұдайы жетілдіріледі және байытылады. Ол осы заманға ұлттық хореографияның ерекшелігіне түрліше көзқарасқа тойтарыс берумен алуан түрлі шығармашылық ұмтылыстардан және ізденістерден пайда болды. Сөйтіп ... Читать дальше »

№ 40 соль- минорлық симфония.
Соль- минрлық симфония ең танымал шығармалардың ішіне кіреді. Моцарттың симфонияларының ішіндегі ең эмоционалды, лирикалық- драмалық деуге болады.
Бірінші бөлімде кіріспе жоқ. Бірден негізгі партияның ба ... Читать дальше »

Айманов Шәкен Кенжетайұлы (1914-1970) – қазақтың әйгілі әртісі, режиссер. Қазақстанның халық әртісі, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты. КСРО Халық әртісі, КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.
Туып өскен жері Павлодар облысының Баянауыл ауданы. Топырақ бұйырған жері Алматы қаласы. Орта мектеп бітірген соң (1928), Семейдегі педагогикалық техникумға оқуға түскен. Осы кезден бастап театр өнерімен әуестеніп, 1933 жылы Қазақ драма театрының құрамына алынады. Осы театр сахнасында жиырма жылдай еңбек етіп, әртістік ... Читать дальше »

Айтыс – қазақтың ауызекі әдеби – музыкалық өнерінің көлемді және аса құнды салаларының бірі. Ол – суырып салма ақындық өнерінің жемісі боп табылады. Айтыста халықтың әдет – ғұрпы, тұрмыс – салты, дүниетанымы, эстетикалық, рухани, философиялық және әлеуметтік көзқарасы, қалыптасу тарихтары байқалады. « Ең алғаш тұрмыс – салт жырлары «Жар – жар» мен «Бәдіктен» бастау алып, сан алуан асу – кезеңдерден өтіп кемелдене жетілген айтыстың алғашқы үлгілері көпке ортақ жаттанды өлеңдерден тұрса, кейінірек өз жанынан шығарып айтылатын суырыпсалмалылық сипаты басым болып отырады… Айтыстың көтерілетін тақырыптары сан алуан. Егер де айтыстың ең ежелгі түрі – «Бәдік» айтыстың негіз ... Читать дальше »

Арқаның күйшілік мектебі — шертпе мәдениетінің алтын қазығы деуге тұрарлық үлкен мектеп. Себебі, Арқа иісі қазақтың тарихи ортақ мекеніне айналған, үш жүздің еншісі бөлінбегенін айғақтап тұрған қасиетті Ұлытау да осында. Домбырасымен «Ақсақ құланды» толғаған күй атасы — Кетбұғы өмір кешкен Жошы ұлысы да Арқа өңірінде дәурендегені шежіреден аян. Нелер балбармақ домбырашылар өмір кешкен Сарыарқа жерінде күй дегенде алдымен аузымызға абыз Кетбұғыдан бөлек керей батыры–Байжігіт, арғынның аты аңызға айналған ақылманы – Тәттімбет сері түседі. Осылардың ішінде Арқа мектебінің басында тұрған тұлға сөз жоқ, Тәттімбет екені даусыз.
... Читать дальше »

Аронұлы Сүйінбай (1815 — 1898) – қазақтың әйгілі ақыны, айтыс өнерінің майталман жүйрігі. Туып өскен жері Алматы маңы, Жамбыл ауданына қарасты Қарақыстақ елді мекені. Осы өңірден топырақ бұйырған. Шыққан тегі Ұлы жүз Шапырашты тайпасының ішіндегі Екей руы. Шежіре дерегі бойынша арғы атасы Күсеп дәулескер қобызшы болған. Күсептен Арон, одан Сүйінбай туған. Сүйінбайдан туған Малыбай, Бағыжан, Жетібай есімді балаларының ұрпағы өсіп өнген.
Сүйінбайдың ақындық дарының алтын бесігі халқының ежелден қалыптасқан өнерпаздық дәстүрі. Әсіресе, ел ішінің сөз өнерін әспеттеген ұлы дәстүріне жастайынан ерте ұштап, төңірегіне ерте танылады.

Ел аузында айтылатын:

... Читать дальше »

Жоспар:
1. Қазақтың ән өнері.
2. Сал-серілік өнер.
3. Қазақ әні, әншілері оның зерттелуі.
4. Қазақтың әншілік өнері.
5. Ән және әншілік ерекшеліктер.

Қазақтың ән өнері – сонау көне заманнан бері қалыптасқан халқымыздың қазынасы, фольклордың музыкалық саласының бір тармағын құрайды.Фольклор деген сөз ағылшын тілінен алынған, ол «халық даналығы, халық білімі, халықтың ауызша шығарған туындылары» деген мағынаны білдіреді. Фольклор шығармалары халықтың әр дәуіріндегі тұрмыс-салтымен, наным-сенімімен, к ... Читать дальше »

Қазақ ауыз әдебиеті туралы ғылыми зерттеулер он тоғызыншы ғасырда өз бастауын алды. Бұған дейінгі уақытта қазақ фольклоры жайында жекелеген пікірлер ғана айтылып, тек ауыз әдебиеті үлгілері жарияланып келді. Әрине, баспа ісінің кеңіп, өріс алмай тұрған бұл шақта, фольклористиканың өзіндік қиындықтары болды. Сонда да зерттеу-жинақтау жұмыстары тоқтамағаны белгілі. Оған алғашқы болып орыс ғалымдары ат салысса, кейінірек қазақ ағартушылары да қолға ала бастады. Қазақ фольклорының кеңірек зерттеле бастаған шағы , әрине, кеңес дәуірі екені анық.
... Читать дальше »

Байжанұлы Жаяу Мұса (1835-1929) – қазақ халқының әйгілі әнші-композиторы, ақын. Туған жері – Павлодар облысының Баянауыл ауданындағы Жасыбай көлінің жағасы, Ақшоқы алқабы. Шыққан тегі – Орта жүз, Арғын ішіндегі Сүйіндік руы. Алғаш ауыл молласынан оқып, сауат ашады. Оң-солын тани келе өнер-білім қуып, Қызылжар, Омбы қалаларына келеді.

Омбыдағы орыс мектебінде оқиды, қал ... Читать дальше »

Баймырзаұлы Балуан Шолақ (1864-1916) – қазақтың халық композиторы, ат ойынының түрлі тәсілін меңгерген өнерпазы, күш өнерін көрсеткен спортшысы, жауырыны жерге тимеген балуаны. Оның есімін де халық осы соңғы өнеріне сүйсінгендіктен еркелетіп, жас күнінде саусағын үсітіп алуына байланысты «Балуан Шолақ» деп атаған, әйтпесе өзінің азан шақырылып қойылған шын аты Нұрмағанбет. Шыққан тегі Ұлы жүздің Дулат тайпасының Сәмбет руынан. Бірақ аталары ерте кезде Арқаға қоныс аударғандықтан, оның бар өмірі Көкшетау өңірінде, атығай, қарауыл руларының арасында өткен. Балуанның әкесі Баймырза қара күшке мықты болмағанмен, өз төңірегіне танымал ағаш шебері болыпты. Әкесіне қарағанда, шешесі Қалампыр қарулы кісі болған дейді. «Алып анадан» деген ғой, Балуан Шолақ та осы анасына тартып, теңдессіз алып күштің иесі болған. Б ... Читать дальше »

Байсерке Ұлы жүз ішіндегі Дулаттан шыққан әйгілі ¬Өтеген батырдан өрбиді.Байсеркенің әкесі Қылыш он саусағынан өнері төгілген ісмер,өлмес өнердін парқын білетін,сері көніл сергек жан болса керек.осындай дәстүрлі өнері бар ортада өскен Байсеркенің домбырашылык қабілеті жас кезінен-ақ
Төңірегін тәнті еткен.ол ертегі жырларды әсіресе ән-күйді ішкен асын жерге қойып тыңдайды екен.Жас Байсерке ауылга келген әнші,музыканттардан бір адым қалмай жүріп,естігендерін көкірегіне тоқи береді.Жетісу алабы мен қырғыз елінің күйлуррін 16-17 жасынын өзінде-ақ жеріне жеткізе тартуды игерген Байсерке алқалы бас қосуларда небір дәулескер күйшілермен табан тіресіп домбыра тартысып, алыс-жақынға таныла бастайды.Көпшілік күйді ол бір-екі естігенде-ақ бұлжытпай салып алып,қайта тар ... Читать дальше »

Балқаш көлі — Қазақстандағы ең ірі көлдердің бірі. Ертеректе Балқаш бойының тұрғындары көлді Ақ теңіз және Жұмбақ көл деп екі түрлі атап келген.
Ақ теңіз деп көлдің батыс жағалауын мекендеген жұрт атаған. Оған себеп: негізгі өзендер Іле, Ақсу, Көксу, тентек және толып жатқан жер асты сулар көлге батыс жағынан құяды да, ондағы көл суының жартысы тұщы болып келді және сырт көрінісі мөлдір ақ түсті болды. Ал, көлдің оңтүстік-шығысын мекендеген ел «Жұмбақ көл» деп ат қойған. Бұл тұстан көлге Лепсі, Аягөз өзендері құяды, ... Читать дальше »

Тәубе, ғасырлар тоғысында Сарыарқаның самалы оңынан соғып, заман түзелді. Түндігі бүтін тәуелсіз ел болдық, өз қолымыз өз ау­зы­мызға жетті. Бодан болған кездері көз жазып қалған ұлттық құндылықтарымыз қайта жаң­ғырып, халық игілігіне қызмет етуде.

Сонау 80-жылдардың соңында солтүстікте ақ қар, көк мұздың үстінде тұтанған алаудай – әз Наурызбен қайта қауышқан халықтың да қуанышы шексіз еді. Қызылжар өңірінде алты ай қыс түскен қалың қардың көбесі наурызда еркін сөгіле қоймайды. Соған қарамастан, алғаш рет облыс орталығында, бар ... Читать дальше »

Еуразия даласын қоныс еткен көшпелі қазақтардың басқа халықтарға ұқсамайтын киім үлгілері табиғи ерекшеліктер мен көшпелі тіршілікке сәйкес қалыптасқан. Ұлттық киімнің барша сымбатында, ою-өрнегінде, әрбір әшекейінде халқымыздың тарихының, ой-дүниесінің қайталанбас көрінісі жатыр. Ол – біздің ұлттық мәдениетіміз.

Елімізде қ ұлттық киімдерді кеңінен зерттеу Қазан революциясынан кей ... Читать дальше »

Қазақ жерінің киелі топырағында батырлық пен даналықтың өр тұлғаларын айтпағанда, ән мен жырдың, сұлулық мен серіліктің, шешендік пен көсемдіктің кеніші болған бабаларымыз аз емес. Сондай аты аңызға айналған айрықша талант иелерінің бірі – Біржан сал Қожағұлұлы.

Биыл ұлы сазгер, әнші, көрнекті ақын Біржан салдың дүниеге келгеніне 175 жыл толып отыр. Біржан сал Қожағұлұлы 1834 жылы ... Читать дальше »

Қазіргі қазақ драматургиясы – қазақтың XX ғасырдағы классикалық әдебиеті дамуының заңды жалғасы. Драматургия – көркем әдеби тек (драма, трагедия, комедия) жанрларының өнернамалық жүйесі. Қазақ сөз өнеріндегі дәстүрлі негізі әдебиет шығармалары мен фольклор мұраларында (би-шешендер сайыстары, ақындар айтыстары, жар-жар, беташар, алтыбақан, т.б.) негізі қаланған ұлттық сөз өнерінің бұл саласы қазақтың рухани мәдениетінің әлем өркениетіндегі көрнекті орнын да танытты. Драматургия шығармалары қаламгерлердің тарихи кезеңдердегі халық тағдырын көркем шындық поэтикасы зандылықтары аясында бейнелеуімен ерекшеленеді. Драматургия туындылары (пьесалар, спектакльдер, либреттолар) арқылы әдеби тек саласы драма жанрларының (драма, трагедия, комедия) теориялық ерекшеліктері саралана айқындалады. Драматургия ұғымының аясында театр сахналар ... Читать дальше »

Қазақ әншілерінің күн санап көбейіп келе жатқанына қуанатындардың бірімін. Әйтсе де солардың ішінде жөн-жосықты білмейтіндері де көптеп кездеседі. Әншілердің бәрін әнші деп атау қиын. «Әу» деп ән айтқанның бәрі жұлдыз болып шыға келеді. Роза Рымбаева, Мақпал Жүнісова, Рамазан Стамғазиев, Мейрамбек пен Тоқтар сияқты танымал әншілерді нағыз «Жұлдыз» дер едім. Ал сахнаға кеше шыға салып, қоржынында адам ұйып тыңдайтын әні жоқ жас талапты «эстрада жұлдызы» деп таныстырғанда өз басым ұяттан өртеніп кете жаздаймын. Көбісінің шырқайтын әндері махаббат тақырыбынан әрі аспайды. Патриоттық мағынадағы, тыңдарман жүрегінде отансүйгіштік сезімін оятатын әндер мен бейнебаяндар өте аз. Қазақ эстрадасына қуана қарайтындар мен қауіппен қарайтындар а ... Читать дальше »

Музыкалық фольклор халық өмірі мен тұрмысы. яғни этнографиясымен тығыз байланысты. Сол себепті оны музыкалық этнография деп те атап келеміз. Өзінің табиғатына орай қазақ фольклоры салт-дәстүрге байланысты және салттан тыс болып екіге жіктелетінін жоғарыда айттық

Салт-дәстүрге байланысты фольклор үлгілері өте ертеден байқалады. Әр халықтың ментальдік ерекшеліктерін айқындайтын белгілердің бірі осы. Мысалы, орыс халқында «хоровод» дәстүрі бар, бірақ оны қазақ халқының музыкалық фольклорьшан кездестіру қиын. Түркі тайпаларында ұжымдық о ... Читать дальше »

Эпикалық дәстүр тудырған жанрлардың бірі — толғау. Оның мазмұны ойлы, мақамы сазды келеді. Толғау деп өмір, тіршілІк туралы терең ой мен толғанысқа құрылған шығарманы айтамыз.

Құйрьгғы жоқ, жалы жоқ,

Құлан қайтіп күн көрер?

... Читать дальше »

Эпикалық дәстүр — түркі тайпалары мәдениетінен байқалатын көне құбылыс. Оның туу, қалыптасу кезендері өте тереңге тартады. Осы дәстүр аясында көптеген жанрлар қалыптасқан. Олар әдетте 7-8 буыңды өлшемге негізделіп, халық поэзиясының негізгі қабатын кұрайды. Сонымен бірге эпикалык дәстүрдің макам-саз өнеріне де қатысы бар. Өзінің мазмұны мен мақамдық ерекшеліктеріне байланысты эпикалық жанр бірнеше салаға жіктеледі.

Эпикалық дәстүрдің бел ортасында тұратын жанр — Эпос. Қазақ халкының ерте кездерде туып, біздің заманымызға дейін жеткен ... Читать дальше »

Фолъклор дегеніміз не? Оның музыкалық үлгілері несімен дараланады? Қандай белгілері мен сипаттары болады? — деген мәселелер арнайы қарастыруды қажет етеді. Осы кезге дейін бізде қазақ халқының музыкалық фольклоры мен музыка тарихының аражігі ашылмай келеді. Бұлар бір тарихи-мәдени құбылыстың екі түрлі кезеңі. Танымдык табиғатына келгенде оларды қосақтауға болмайды, екеуі екі түрлі танымдық категориялар аясында қарастырылуға тиіс. Себебі олардың бірі — ұжымдык, екіншісі — авторлық сананын жемісі. Жеке санаға көркем құбылыс тән болса, ұжымдык сананың этникалық сипаты басым.

... Читать дальше »

Қазақ халқының ежелден келе жаткан рухани-мәдени мұраларының бірі — фольклор. Осы кезге дейінгі ғылыми әдебиеттерде фольклор- сөз өнері, халық даналығы ретінде керсетілген. Сонымен қатар фольклор — ел естілігі, оның сннкреттік сипаты да айкын. Осы тұрғыдан келгенде фольклор — ауыз өдебиеті мен музыка өнерінің біртүтастығына негізделген ерекше бір сала. Кезінде ғалымдар фольклордың этнографиялық сипатын көрсетіп, фольклортанудың өнертану ғылымымен салаластығын да саралаған. Осы мәселеге орай В.П.Аникин мен Ю.Г.Круглов: «Очень существенно, что отделение фольклористики как кскусствоведческой дисциплины от этнографии признают и видные представители последней» (Русское народное поэтическое творчество.-Л.,1987, 6-6.),- деген болса, Ю.В.Бро ... Читать дальше »

Қобыз – ежелден келе жатқан аспап. Халық аңызы мен Орта Азия ғалымдарының кейбір деректеріне қарағанда, VIII-IX ғасырларда қобызды Қорқыт жасаған және оған алғаш рет күй шығарып тартқан деседі.

Қорқыттың қобыз аспабын ойлап табуы жөнініде мынадай аңыз бар: «Қорқыт жасынан өте ұғымтал, құйма құлақ болып өседі. Сол кездегі аспаптардың бәрінде ойнайды екен. Алайда ол оған қанағаттанбай, адам мен жануардың үнін, табиғаттағы құбылыстар мен дыбыстарды жеткізетін жаңа бір аспап жасағысы келеді. Он ойланып, тоғыз толғанады. Қарағай ағашын ке ... Читать дальше »

Музыкалық мәдениет тарихында 17 ғасырды шекара ретінде қарастыруға болады : онда алдағы ғасырлардағы өнер шоғырланды, және бұдан былай жаңа музыкалық жанрлар мен түрлер бас алады. 17 ғасырда шіркеу және сарай музыкасының ұзаққа созылған бөлінісі, салалануы аяқталып, опера жанрының тууы осымен тығыз байланысты.

Опера ... Читать дальше »

Итальяндық опера — Ренессанс өнерінің жайқалып гүлденуінен көп жеміс көрген  Италия операның туған жеріне айналды.

Операның қалыптасуына 16 ғасырдың нитенсивті музыкалық мәдениеті ықпал етті: сарайлық музыка орындау дамыған формалары, музыкалық – театрлық жанрдың, яғни пасторальдың дамығаны, әнге деген құштарлық. Өзінің аса бай көркем мәдениетімен әйгілі Флоренция опералық өнерінің алғаш бесігіне айналды.

... Читать дальше »

Ринуччини. Пери. Каччини. Флоренциялық операның негізін қалаушылар – Оттавио Ринуччини (Тассо оқушысы, 1562 — 1621), музыканттар Якопо Пери (1561 — 1633) және Джулио Каччини (1548 — 1618).

Алғашқы опера «Дафна» Ринуччини текстімен және Пери  музыкасымен Флоренцияда Корси үйінде 1594 жылы қойылған.Бірақ оның партитурасы сақталмаған.

... Читать дальше »

Римдік мектеп. Ерте итальяндық операның басқа центрі рөлін Рим атқарды. Римде опералық театрын қалыптастыру жұмыстарын Барберини жанұясы атқарған, олар сегізінші папа Урбанмен туыс болған. Римдік опералардың сюжетінде христиандық идеаларды тарату орын алған. Римдік мектептің гүлдену кезі 1620 – 1640 жж. Флоренциялықтардың жетістіктерін қорытындылап римдіктер операны жаңа деңгейге жеткізді, композицияның біртұтастығы пайда болды, хорлар мен ансамбльдерді сололық ән айтудық жаңа формаларымен алмастыра отырды – ариозо мен ариялар, ал речитативті иілгіш етіп, турлендіре түсті.

... Читать дальше »

60- жылдардың ортасында бұрынғы Одақ бойынша көптеген халықтардың халықтық-сахналық биі дамыды, көптеген кәсіби халықтық ұжымдарпайда болды. Қазақстан да бұл қатардан қалыс жоқ. Алматыда екі тұрақты ұжым: Мемлекеттік ән-би ансамблі мен «Гүлдер» эстрадалық- би ансамблі құрылды.

60-жылдарда қазақ би сахнас ... Читать дальше »

Соль- минрлық симфония ең танымал шығармалардың ішіне кіреді. Моцарттың симфонияларының ішіндегі ең эмоционалды, лирикалық- драмалық деуге болады.

Бірінші бөлімде кіріспе жоқ. Бірден негізгі партияның баяндауынан басталады. Бұл тема саздылығымен, лирикалық толығымен және толқынды мінезімен ерекшеленеді.

... Читать дальше »

Музыка мұғалімінің алдына қойылатын бірінші мәселе – оқушылардың дайындығының қалыптасуы, кәсіби, психологиялық, «өнімді» іс-әрекеті. Бізге келген студент музыка мамандығын екінші, қосымша мамандық деп есептесе, онда оны жай үгіттеу аз, оған білім беру жүйесін қайта құру қажет, сонда ғана бітірген соң түлек мұғалім болуға психологиялық тұрғыдан дайын деуге болады.

Ол үшін қалай және кімді дайындау қажет? Мұғалім мамандығының сыры оның ішінде музыка мамандығы бойынша  шығармашылығы — өз бетімен ерекше оқушылармен музы ... Читать дальше »

1 Аксиология қандай ғылым?

А) жай ғылым

В)*бастапқы ғылым

С) елеңбейтін ғылым

... Читать дальше »

Төл музыка дәстүр тереңінен тамыр тартып, біліктілік пен кәсіпқойлық деңгейде шыңдалса ғана өрге шабады. Қазақтың дәстүрлі музыкасын жоғары кәсіптік деңгейде өркендету мәселесіне түбегейлі бет бұрылып, ұлттық ділге, мемлекеттік тілге деген көзқарас оңғарыла бастаған сыңайлы. Бұл нышан таяуда Алматыда Құрманғазы атындағы қазақ ұлттық консерваториясының 60 жылдығына арналып өткізілген «Музыкалық білім және музыкалық ғылымның өзекті мәселелері» атты ғылыми-тәжірибелік мәслихат барысында айқын танылды. Әрі бұл мәслихаттың осыған дейін өткізілген шаралардан өзгешелігі айтарлықтай болды. Мұнда 120-дан астам баяндама тыңдалып, алысты-жақынды шет елдің музыкалық жоғары оқу орындарынан келген 170-тен астам өкіл, ұстаздар қазақтың дәстүрлі музыкасының жанрлық және с ... Читать дальше »

Кескіндеме бейнелеу өнерінің ең көп тараған түрі болып табылады. Ол белгілі бір жазықтықта бояудың көмегімен салынатын туынды.

Кескіндеме әрі бай, әрі күрделі, оның бағалылығы адамның арқасында ертеден қалыптаса бастаған. Кескіндеменің ертедегі туындыларын ғалымзар үңгір қабырғаларынан тапқан. Онда аңшылық, жануарлар өте керемет бейнеленген. Осы кезден бастап қабырғаға бояумен сурет салу пайда болған. Ол монументалды кескіндемеге сәйкес келеді. ... Читать дальше »

Натюрморт – кескіндеменің ерекше өзіндік бір жанры.Ол заттар мен бұйымдарды үйлесімді етіп бейнелейтін көркем шығарма. Ол өзінің бейнелеушілік мүмкіндігімен айр ... Читать дальше »

Портрет – (француз тілінен portraire – бейнелеу) кез келген адамның немесе адамдар тобының бейнесі.Толығырақ айтқанда адамның бет пішінін бейнелейтін көркем шығарма.

... Читать дальше »

Кескіндемеде қолданылатын материалдардың әр түрлілігі жазудың әр түрлі технологиясымен анықталады. Олар : акварель, гуашь, майлы кескіндеме, темпера, пастель, энкаустика т.б. Кескіндемеде түстің анық бейнеленуі жазу түрінен ғана емес, сонымен қоса бояудың сәйкес келуі мен жазықтыққа да байланысты.

Кескіндеменің әр түрлі материалдармыен, техникасымен таныс болайық.

... Читать дальше »

Гуашь (италия тілінен quazza – сулы бояу) ұсақталып үгітілген пигменттерден тұратын сулы желіммен байланыстырылған бояулар. Осы бояудың атынан барып  жазба түрінің аты шыққан. Гуашь көбінде әр түрлі жазықтықтағы кескіндемеде қолданылды. Гуашь акварельдің көп түрі ретінде пайда болған.

Гуашты қолдану техникасы Россияда XIX ғасырдың аяғы мен  XX ғасырдың басында В.А.Северовтың және А.Я.Головенаның шығармашылығында ... Читать дальше »

Түс – көркем өнеркәсіпті және ұлттық көркем шығармаларды анық етіп  көрсетудің бірден бір тәсілі. Кескіндемеге үйретудің ең басты мақсаты – болашақ суретшіні жазықтыққа, шындықтың, қоршаған әлемнің әдемілігін түстің көмегі арқылы көріп және соны жеткізе білуге үйрету. Белгілі бір затты бейнелеу процесінде түсті және оның көптеген белгілерін сезінуі дами түседі. Кескіндемені анық етіп көрсетудің ең басты жолы түстерді қолдану болып табылады. «Әдемілік» «бояулар» «бояу» сөздері көбінде бір мағынада қолданылады. В.Дальдің анықтамалық сөздігінде « бояу – безендіру, әдемілік беру, көруге жағымды ету» — деп жазылған.Түсті қабылдау, табиғаттан адамға берілген ең ғажап сапалардың ... Читать дальше »

Контраст көрінісі бір біріне мүлдем қарама қарсы затар мен құбылыстарды бірге алып қараған кезде жаңа бір сезім тудырады. Оларды жеке алып қарағанда ондай жағдай байқалмайды. Контрастқа ең қарапайым мысал: қара және ақ түстің қатар қойылуы.

Контраст ахроматикалық және хроматикалық болып екіге бөлінеді.Ахроматикалық контраст мәні қою фонға қойылған ашық түсті дақ өз қалпынан да ашығырақ болып көрінеді. Ал, ашық фонға қойылған қою түсті дақ өз қалпынан да қою болып көрінеді.

... Читать дальше »

Кескіндеме , кескіндеу өнері (живопись) – бейнелеу өнерінің бір түрі. Ол белгілі бір заттың бетіне бояу арқылы салынатын  көркем шығарма  өнердің барлық басқа түрлері сияқты , кескіндемеде идеологиялық және танымдық қызмет атқарады, адамға эстетикалық ләззат беретін құнды да әсем шығармалар тудырады. Кескіндеме дәуірдің рухани мазмұны мен әлеуметтік бейнелеп қана қоймай , белгілі бір идеологиялық концепциялар негізінде оларға баға береді. Кескіндеме туындысы көрерменнің сезіміне, ойына әсер ету арқылы бейнеленген шындықтан тәлім алып, өзінше қорытынды жасауға себепкер болады. Сондықтан да кескіндеменің  тәрбиелік мәні зор және ол деректемелік мағлұматтар береді. Кескіндеме бұл нақтылы көрсетілетіндіктен де оның көрерменге әсері күшті. Сондықтан да ... Читать дальше »

Қазақстанның саяси, экономикалық, ғылыми-техникалық мәдени өміріндегі түбегейлі өзгерістер жас ұрпақтың тәлім-тәрбиесіне тікелей әсер етуде. Республикамыздың егемендік алып, ұлттық сана-сезімінің оянуы, тіліміз бен дініміздің,  мәдениетіміздің қайта жаңғыруа азаматтың  жогары саналылыгы, өркениетттіліге, имандылығы мен адамгершілігіне деген қажеттілігін арттырып отыр.

Қазақстан Республикасында гуманитарлық білім беру тұжырым-дамасында:  «Қоғамда бүгінгі танда білім берудің әндірісті камтудан  мәдени –шығармащылык& ... Читать дальше »

Қазіргі кездегі өнер мен мәдениеттің даму ерекшеліктері.

Мәдениет қоғамдық құбылыс. Мәдегаіеттің философиялық ғылымындағы айқыңдалуы. Өнердің адамның жеке тұлға ретінде қалыптасатын орны. Адамның  жеке басының қалыптасуында  шығармашылықтың алатын орны.  Музыка мәдениетінің даму  зандылықтары, критерилері

... Читать дальше »