Айтыс – қазақтың ауызекі әдеби – музыкалық өнерінің көлемді және аса құнды салаларының бірі. Ол – суырып салма ақындық өнерінің жемісі боп табылады. Айтыста халықтың әдет – ғұрпы, тұрмыс – салты, дүниетанымы, эстетикалық, рухани, философиялық және әлеуметтік көзқарасы, қалыптасу тарихтары байқалады. « Ең алғаш тұрмыс – салт жырлары «Жар – жар» мен «Бәдіктен» бастау алып, сан алуан асу – кезеңдерден өтіп кемелдене жетілген айтыстың алғашқы үлгілері көпке ортақ жаттанды өлеңдерден тұрса, кейінірек өз жанынан шығарып айтылатын суырыпсалмалылық сипаты басым болып отырады… Айтыстың көтерілетін тақырыптары сан алуан. Егер де айтыстың ең ежелгі түрі – «Бәдік» айтыстың негіз ... Читать дальше »

Биылғы ақпанның 23-де Мәскеуде төрт елдің президенттері бас қосып тұтас экономикалық кеңістік құру туралы уағдаласқан. Дегенмен алғаш естіген жұрттың таң қалғаны шын. Құдая ТМД бар, кіретін елдер де түрлі бағытта дамып барады. Геосаяси қиялдары да қабыспайды дейік. Сол ТМД-ның ішінде Орталық Азия елдерінің ынтымақтастық ұйымы және бар. Мұнда да интеграцияның діңгегі болар үлкен экономика жоқ делік. ЕврАзЭС-тің де мақсаты осы ортақ экономикалық кеңістік емес ,пе дейсіз ғой. Дұрыс, бұл ұйымдардың қызметтері бірін-бірі қайталайды. Бәрінде де ортақ экономикалық кеңістік құру мақсат ретінде белгіленген. Оның басты шарттары әрбірінде тағы толық айтылған. Кеденнен тауар өткізуге кедергі болмайды. Тауарға тарифтер бірыңғай белгіленіп, ешқандай бір оғаш қимыл жасалмайды. Антидемпинг дегенге тіптен тыйым болады. Заңдар сәйкестеніп қайта қабылдан ... Читать дальше »

Біздің елдің болсын, шетелдердің қоғамтану ғылымдарында болсын ұзақ жылдар бойы үлкен саяси қопарылыстар тұрсын, өткір қайшылықтар, терең дағдарыстар болса, мемлекеттің қалыпты, ойдағыдай дамымағандығы, жетілмегендігі, ауруы болып саналды. Ол үшін мемлекет тұрақты, тепе-теңдік жағдайында бірқалыпты дамуы керек сияқты болып көрінді. Сондықтан тұрақтылық қоғамның негізгі мақсаттарының, құндылықтарының бірі саналатын.

Ал, шын мәнінде, бұл дұрыс түсінік емес еді. Себебі, қоғамда әр түрлі топтар, таптар, жіктер болатындығы туралы өткен тарауларда айт ... Читать дальше »

ХIХ ғасырдың бірінші жартысындағы саяси-құқықтық теориялардың негізгі бағыттары. Бұл мерзімде капиталистік өркениет екі дәуірлік фактордың ықпалымен дамыды. Бірінші¬ден, Ұлы Француз революциясы капитализмге даму жолын тазартты; екіншіден, өнеркәсіптік төңкеріс капитализмді орнық¬тыра түсті. Монополизмге дейінгі капитализмде буржуазиялық бостандыққа, прогреске, заңдылыққа ұмтылысы байқалды. Буржуазиялық саясаттың негізгі бағыты либерализм болды. Бірақ либерализм дәйекті болған жоқ. Буржуазиялық ескі феодалдық қалдықтармен: дворяндармен, монархиямен ком¬промиске келіп отырды. Буржуазия пролетариаттан да қорық¬ты. Енді ХVIII ғасырдағы «бостандық, теңдік және бауыр¬ластық» жолындағы патшалық «буржуазияның патшалығына» айналды. Билікке ие болған буржуазия революциялық идеоло¬гиядан бас тартып, ... Читать дальше »

Айша Ғарифқызы Ғалымбаева, Қазақстанның халық суретшісі, ҚР Ш.Уәлиханов атындағы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, «Құрмет белгісі», «Еңбек Қызыл ту» ордендерінің иегері. Оның есімі Республиканың құрметті Алтын кітабына жазылған. Қазақстан өнерін дамытуға қосқан үлесі үшін «Тарлан» сыйлығын алған.
Айша Ғалымбаева 1917 жылы Алматы облысының Еңбекші қазақ ауданындағы Есік ауылында дүниеге келген. Алматының көркемсурет училищесінде (1943) және Бүкілодақтық Мемлекеттік кинематография иниститутында (1949) ... Читать дальше »

АҚШ-та басталған қаржы дағдарысы, бүгінгі күнде әлемнің барлық елдеріне, оның ішінде дамыған және дамушы елдердің экономикаларын әлі де шайқатуда. Кейбір сарапшылардың болжауынша, ағымдағы жылда кейбір елдердің экономикалары рецессия процесінен шығып, аздаған өсім көрсетуіне қарамастан, дағдарыс құрсауынан толыққанды шығу туралы айту ерте, сонымен қатар, дағдарыстың түбі әлі де болса көрінбей отыр , — деп болжауда. Осыдан бірер жыл бұрын дағдарыс күшіне ене бастағанда, дамыған АҚШ-тан бастап, дамушы елдердегі көптеген үлкенді кшілі банктер, алып сақтандыру компаниялары, өндіріс орындарымен зауыттар жабылды, бұл келеңсіз үрдіс бүгінгі күнге дейін жалғасын табуда.

... Читать дальше »

Алаш қозғалысының тарихи негізгі Ресей отаршылдығының қазақ жеріндегі аса асқынған кезеңінен басталды десек те, Алаш идеясы одан әлдеқайда бұрын өмірге келіп, күні бүгінге дейін елім, жерім деп ұлт болашағын ойлаған әрбір қазақ жүрегінің терең түпкірінен орын тепкен. Өйткені Алаш қозғалысы қазақ қауымындағы отаршылдыққа қарсы бағытталған, прогресске ұмтылған жалпыхалықтық демократиялық қозғалыс еді.

Алаш идеясы – қазақ идеясы. Демек, «Керегеміз – ағаш, ұранымыз – Алаш» дейтін біз үшін ол әрқашан қазақ идеологиясының темірқазығы болып келді, бола береді де. Интернационализм (ұлтсыздандыру) саясатын жалаулатқан кеңес өкіметі жалпы «алаш» атауын құртып – жою үшін барлық амал — айланы қолданып баққаны сода ... Читать дальше »

Қазақ халқының тарихында әр ғасырдың басы аласапыран оқиғаларға толы болды. Бұл өз кезегінде тарих сахнасына ірі-ірі тұлғалар мен қайраткерлерді шығарып, түбірлі өзгерістерге алып келіп отырды. Әсіресе ХХ ғасырдың басы айрықша күрделілігімен, сансыз оқиғалардың сапырылысымен, ұлттық сананың оянуымен ерекшеленеді. Осы тұста қазақ сахарасында да Алаш ұранын көтеріп, қазақ баласын азаттыққа бастаған бір шоғыр қазақ қайраткерлерінің ой-пікірі мен іс-әрекеті жарқырап көрінді. Бұл кез қазақ халқы тарихындағы ең бір талмау тұстардың бірі болатын. Алаш ардагерлерінің айтуынша, «қазақтың бар болу немесе жоқ болу» мәселесі таразыға тартылған кез еді. Олай болатыны, бұл шақта қазақ халқы толықтай патшалық Ресейдің басыбайлы боданына айналған еді. Қазақ даласындағы ха ... Читать дальше »

Қазақ халқының тарихында Алаш қайраткерлерінің алар орны ерекше. Олар өз ұлтының бостандығы жолында басын бәйгеге тіккен, туған елін отаршылдықтың бұғауынан босатып, тәуелсіз мемлекет құру үшін ақтық демі қалғанша күрескен асылдар еді. Жалпы, қазақ халқының тарихында азаттық аңсап, өз елінің тәуелсіздігін қорғаған тарихи тұлғалар аз емес. Әйтсе де, Алаш қайраткерлерінің олардан бір үлкен айырмашылығы мен ерекшілігі бар. Бұған дейінгі бостандық үшін басын бәйгеге тіккен ұлы тұлғалар өз мақсаттарын ақ найзаның ұшымен, алмас қылыштың жүзімен жүзеге асырмақ болса, Алаш қайраткерлері өркениетті елдердің дәстүрімен күресті партия құрып саяси жолмен жүргізді.
Соның нәтижесінде Алаш қайраткерлері қазақ жерінде тұңғыш рет қағазға түскен қаулы-шешім негізінде бекітілген ү ... Читать дальше »

Қоғамдық өмірге белсене араласқан Н.Орманбетұлы Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы халықтық үн көтерілген 1905 жылғы Қоянды жәрмеңкесіндегі атақты Қарқаралы петициясына қатысушылардың бірі болды. «Патша өкіметі бұл акцияны барып тұрған саяси күрес деп тауып, жергілікті басқару органдарынан бақылауды күшейтуді талап етеді. Дала генерал-губернаторы хұзырхатты ұйымдастырған адамдарды анықтап, олардың үстінен іс қозғау жөнінде Қарқаралы уезінің бастығына нұсқау береді. Уез бастығы Оссовский өзінің тексеру жұмысытарының барысында хұзырхатты дайындағандардың басшылары Ә.Бөкейхан, М.Дулатов, А.Байтұрсынов, Ж.Ақбаев екендерін дәлелдеп, қазақ тілінен орыс тіліне аударған Т.Нұрекенов болғанын да анықтап, олардың үстінен іс қозғап, арттарынан аңдушылар қойды&raq ... Читать дальше »

Алаш тарихы – жаңаруға ұмтылған, тарихи сабақтастықты үзбеген, білім мен елшілдікті басым бағыт еткен ұлттық серпілудің тарихы. Сондықтан біз Алашты ауызға алған сайын осыдан 90 жыл бұрынғы саяси қозғалыс пен күресті ғана емес, бүгінімізді ертеңге жалғайтын жасампаздық істерімізді сараптағанымыз дұрыс. Алаш – біздің ұлтқа, дәстүрге қаншалықты адал екенімізді салмақтайтын ар өлшемі. Алаш – өткен тарихтың ғана олжасы емес, бүгінгі ұрпақтың да елдік іске олжа салар мүмкіндігі. Алаш – әлемдегі қазақтың да, қазақ ішіндегі әлемнің де тұтастығы, үйлесімділігі.

Кез-келген елді алға ілгерілететін ұлттық идея. Тіпті бүгінгі
әлем ұлт пен мемлекет ұғымдары арасына теңдік белгісін қойып отырғаны жасырын емес. Кеңестік түсінікте ұлттық иде ... Читать дальше »

Ұлт тарихы тек қана саяси, әлеуметтік, қоғамдық оқиғалардан ғана емес, сонымен қатар ұрпақтар жалғастығынан, өміршең дәстүрлерден құралатыны да белгілі. Сол игі дәстүрлерден тағылым ала отырып, мемлекет, әлеумет, жеке адам көшін түзейді, бағытын айқындайды. Халқымыз жүріп өткен ұзақ жолдың шежірелі күндеріне көз салсақ, тарих ата жадына тоқыған талай тағылымды істерді көрер едік. Қазақ тарихының осындай белесті асуларының бірі – Алаш қозғалысы. Бүкіл қазақ даласын азаттық идеясына жұмылдырған бұл ұлы қозғалыстың тарихы мен тағылымы уақыт өткен сайын айқындалып келеді. Алаш қайраткерлері ұлтты ұлт ететін талай-талай шаруаны бастағаны, жолға салғаны белгілі. Сол зиялы қауым көтерген іргелі мәселенің бірі – тіл мәселесі.

Алаш зиялылары бастаған р ... Читать дальше »

XIX ғасырдың екінші жартысынан басталған қазақ ішіндегі күрес тартыстардың басында болған қайраткерлер халқын орыс езгісінен азат етуді көздеді. Олар елін отарлаудан құтқарып, ашық түрде күреске бастады. «Олардың алға қойған мақсаттарының бірі – жер мәселесі еді. Бұл қазақ қоғамында отарлық кезеңнен бері шиеленісіп келе жатқан өзекті мәселе. Жер мәселесін шешуде қазақ интеллигенттері Ресей Мемлекеттік Думасын, патша үкіметінің әкімшілік органдарын пайдалануға тырысты» [1,4]. Қазақ тіршілігінің негізі болған жер мәселесі ертеден ақ өзекті болған.

... Читать дальше »

Елбасы Н.Назарбаев «Қазақстанның болашағы – бүгінгі жастар. Сіздер оларға қалай білім берсеңіздер, Қазақстан сол деңгейде болады», — деп атап көрсеткен [1]. Тәуелсіз ел тірегі – білімді ұрпақ десек, дәуірдің күн тәртібінде тұрған келесі мәселе – білім беру, ғылымды дамыту. Бұндай күрделі екі мәселені жүзе асыру үшін ана тілімізді толыққанды меңгеруіміз қажет-ақ. Ал тілімізді толыққанды меңгеру үшін өткен тарихымызға талдау жасамасақ тағы да болмайды. Тарихты білмей бүгінгіні құру, болашақты болжау мүмкін емес. Яғни, тарихы жоқ елдің болашағы бұлыңғыр. Мұхтар Шаханов «Тарихты білмеу – тамырсыздық» — дей келе:
Туған жері – түп қазығы, айбыны,
Туған тілі – сатылмайтын байлығы.
Туған ... Читать дальше »

ХV ғасыр ортасында шаңырақ көтерген Қазақ мемлекетінің күні бүгінге дейін сабақтастығы мен жалғастығы үзілмеген төл тарихы әлденеше Астананы аспандатқаны ұлттық санамызда, бабаларымыздан жеткен рухани мұрада өшпес із қалдырды. Бастау-бұлағына көз жіберсек, бұл әріден келе жатқан дәстүр екен. Елорданы қастерлеудің тамаша үлгісін Күлтегін тасындағы Өтікенге арналған жазудан, Асан Қайғының Жерұйықты іздеуінен көре аламыз. Байырғы түркілер де, олардың заңды мұрагері қазақтар да мемлекеттің Астанасын елдік тірегі, үйлесім мен бірліктің ұйытқысы, ақыл-ой мен күш-қайраттың қайнар бұлағы ретінде қабылдаған ғой.
Үш ғасырға жуық созылған отарлау, тоталитарлық модернизация мен зорлық Елордаға қатысты қастерлі ұғым-түсініктердің, жөн-жоралғының, салт-сананың сайын даламызда ... Читать дальше »

Қазақтың сан ғасырлық тарихының ең жарқын беттерін жазған Алаш қозғалысы – тарихи-саяси, айрықша құбылыс ретінде ұлтымыздың мәдени-рухани даму жолын жаңа арнаға бұрғаны сөзсіз. Өйткені, ол қазақ баласының саясат, мәдениет сатысына көтерілгендігін айғақтай отырып, ендігі жерде ұлт ретінде дербес өмір сүруге, өзге елдермен терезесі тең халық ретінде азат күн кешуге болатындығына әлеуметті сендіре алған жаңашыл қозғалыс еді. Қозғалыстың қарқындылығы мен жаңашылдығы – қазақ қоғамы үшін қиын-қыстау сол бір дүбірлі шақта азаттық ұранын салып, іс жүзінде бытыраңқылық пен мемлекеттік институттар қалыптаспаған сахара төсінде дербес мемлекет идеясын құруға бел шешіп кірісуінде еді. Алмағайып кезеңде амал тауып, халқының басын қосып, ертеңіне сендірген осындай ұлы то ... Читать дальше »

Түркияның Салихлы қалашығына келіп орналасқан бір топ қазақ негізінен Шығыс Түркістанның Тәңір Таулары етегіндегі Ерентау бөктерлері мен Алтай және Баркөл аймақтарынан келген қазақтар болған. Салихлыдағы қазақтардың, қазақ деген халықты алдымен түрік халқына кейін әлем жұртшылығына танытуына мұрындық болып, ол жөнінде қызмет атқарған ұлтшыл көсемдерін еске алу, тек қана батыстағы қазақтың емес, барша қазақтың тарихи міндеті саналады. Салихлыға келген қазақтарды түрік халқы мен үкіметі бауырмалдықпен қарсы алып, тегін түрде үй жаймен қамтамасыз етіп, дереу азаматтыққа қабылдаған. Бұған қосымша Түріктің жергілікті әкімшілік орындары қазақ көсемдері мен зиялыларының «өзімізді бауырлас түрік халқына таныстырайық» деген талаптарына да қолдау көрсеткен. Ата меке ... Читать дальше »

Амандық Талғат
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразиялық Ұлттық Университеті, Астана қ.

Жалпы адам баласында рухани және материалды байлық деген бар. Соның ішінде адамды адам етіп, ұлтты ұлт ететін – рухани байлық. Рухани байлықтың қайнар көзі — өнерде. Соның ішінде тоқталып өтетініміз бұл – бейнелеу өнері. Бейнелеу өнерінің адамға сыйлар рухани байлығы ұлан-ғайыр.

Ерте кезден бастап ата-аналарымыз осы бейнелеу өнеріне өте жақын, сонымен бірге біте қайнасып келе жатыр десек артық айтпаспыз. Әжелеріміз кезінде киім-кеше ... Читать дальше »

Өткен жолыңды қорытындылау, жете түсіну және бағалауға деген ұмтылыс әр саналы тұлғаға тән. Сондықтан, адамның осы қасиеті оның ұлттық рухани түсінігінің жалпылама процестерін де анықтайды. Өнердің көркемдік кейіпкерлеріне дүниетанымының қандай идеялары, сезімдері мен принциптері жүзеге асырылатынын түсінуге бағытталған ұмтылыс, әсіресе дәуірлер тоғысында, мәдениет кезеңдері алмасар сәттерде ерекше орын алады. Сол себепті ХХІ ғасырдың табалдырығын аттар сәтте, біз өткен ХХ ғасырдың 90-шы жылдары Қазақстанның көркем өнеріне не әкелгені, оған біздің қандай үлесіміздің бар екендігі туралы ойланбай тұра алмаймыз. Өткен жүзжылдықта түрлі инновациялармен қатар дербес мәдени феномен ретінде кәсіби көркемөнер мен мүсін өнерінің ұлттық мектебі қалыптасты және өмірден өз орнын ... Читать дальше »

Соғыстан кейінгі жылдары бізде мүсін өнері де пайда болғанын айта кету қажет. Онымен әуелі шеттен келгендер айналысса, содан соң өзіміздің мүшелер шықты. Соның алдыңғы қатарында Исаак Иткинд де болды. Оның жұмыстарының арасында «Шалдың басы. Философ» (1959) деген де бар. Онда ойға сүңгіген ақсақалдар бейнесі шамамен алғанда шығыс адамының тағдыры мен мінезінің портреті сияқты. Иткинд бастың формасын оның құрамына, құрылысына қарай мүше-мүшеге жіктейді: биік маңдайды жайлаған әжімдер, ой мен мүлгіген қабақ астындағы көз, «қожалақтау» ықшамдалған бет-әлпеті, алмастыра қажырылған формасы, бір мезетте қиюласқан мәдениет пен табиғаттың материалы (мүшесі баз ағаштың қабығын қалдырып отырған қажет деп санаған кезде),- бәрі бірлесіп бір шекте қатар тұрған қозғалыс пен тыныштықтың ұмтылмас образын жасайды.
... Читать дальше »

Дүние тарихы төңкеріліп түскен ХХ ғасырда империялық және ұлттық мүдделердің қақтығысы – әлем жағырафиясынан бастап, ұлттар мен ұлыстардың, жеке адамдардың тағдырына түбегейлі өзгерістер әкелді. Түсіндіріп болмайтын «түсінікті мүдделер» бүтін елді бұтарлады. бұтарланған жұртты бунақтады. «№ 453-Л» хаттама мен 1945 жылғы 11 ақпанда Ялтада өткен конференцияда И.Сталин, Ф.Рузвельт, У.Черчилль қол қойған «Үш ірі елдің Қиыр Шығыс мәселесі туралы бітімі» бойынша, Шығыс Түркістан Қытайдың құрамына беріліп, Сыртқы Моңғолияның дербестігіне айырбасталды. Сөйтіп олар тектік, діндік, тілдік негіздері мүлдем қабыспайтын ұлттардың құрамына біріктірілді. Империялық «бөліп ал да билей бер» деген өктемдіктің кесірінен бүйрегі бүтін ... Читать дальше »

Қарулы төңкеріс пен ақпараттық төңкеріс туралы. Үстіміздегі ғасырдың 80-ші жылдарының аяғында дүниежүзілік ең құдіретті елдердің бірі – КСРО ыдырап, тәуелсіз мемле¬кеттер пайда болды. Бұл адамзат тарихындағы аса ірі өзгеріс¬тердің бірі еді. Оны көптеген көзі қарақтылар «ақпараттық төңкеріс» деп атап жүр. Бұрынғы Француз немесе Ұлы Қазан сияқты ірі төңкерістерге қарағанда «ақпарттық төңкерістің» барысында әр қилы идеялар үшін мыңдаған адамның өмірі құрбан болған жоқ. Бұрын әркім өзінің идеясының дұрыстығын дәлелдеу үшін қарсыласын қарудың күшімен құртатын еді. Соңғы «өркениетті» төңкерістің өзгешелігі де сол, қарсыла¬сымызды ақпараттық кеңістікте дәлелдің, ақыл-ойдың, саясат¬тың күшімен «құртатын» болдық. Идеялар шайқасы суық қарудан гөрі ақпарат қаруларының көмегімен ... Читать дальше »

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім:
а)Ғылыми – техникалық прогресстің мәні, даму
бағыттары
ә)Қоғамдық өндіріс жүйесіндегі адамның орны
б)Ғылыми – техникалық прогресстің өндірісте
қолданылуы
Қорытынды

Адамзат баласы өз басынан әр түлі қоғамдық өндіріс әдістерін өткізгені тарих ... Читать дальше »

Әлеуметтенудегі девиантты мінез-құлық тұжырымдамасын қалыптастырған француз әлеументтанушысы Эмиль Дюркгейм. Ол әлеуметтік девиацияны түсіндіру үшін аномия тұжырымдамасын ұсынды. «Аномия» термині француз тілінен аударғанда ұжымның, заңның болмауы.
Ал, Роберт Мертон мінез-құлық ауытқушылығының себебін қоғамның мәдени мақсаттары мен оған жетудің әлеуметтік мақұлданған жолдарының арасындағы үйлеспеушілік деп түсіндіреді.
Девиантты мінез-құлықтың сыртқы физикалық жағдайларына климаттық, геофизикалық, экологиялық факторларды енгіземіз. Мысалы, шу, геомагниттік, өзгеріс, таршылық, т.б жағдайлар үрей туғызып агрессивті және басқа да қажетсіз мінез-құлықтың көрінуінің бір себебі болады. Сонымен бірге әлеуметтік орта әсерлері де өз ықпалын тигізеді:
... Читать дальше »

Саясаттану курсында демократия атаулы ұғымының алатын орны ерекше. Себебі демократия – бағзы заманнан бері халықпен бірге жасап келе жатқан қарапайым да, адам таңқаларлық ғажап ұғым. Мәселен, Геродот ұсынған антиктік демократияның белгілерін қарастырып көрелік. Біріншіден, адамдар қызметке жеребе тастау жолымен іріктелді. Екіншіден, барша халық заңға бағынды. Үшіншіден, елдің ішкі және сыртқы саясатының бағыт-бағдары жалпыхалықтық жиналыста шешімін тауып отырды. Осы аталған демократия¬лық принциптерді алғашқы болып Аристотельдің бастауымен Афины Республикасы енгізді. Ең кедей деген төртінші тапқа да сайлау құқы берілді. Сөйтіп, ұлы философтардың қолдауымен Афиныда өмірге келген полистік демократияның дамуы 300 жылға созылды.
... Читать дальше »

Діннің шығуы туралы. Әлемдік діндер. Дін – жаратылыстан тыс бір құдіретті күш бар деп сенуден пайда болып қалып¬тасқан, адамдар арасындағы қатынастардың, заттар мен идея¬лардың, әрекеттердің жиынтығы. Дін ұғымы – мейлінше аумақты, көп нәрселерді қамтитың кең ұғым, жаратылыстан тыс бір кереметке сену (құдай, тәңір), дүниеде болып жататын алуан түрлі құбылыстар арасында бір сиқырлы сыр бар деп түсініп, соған нану (магия, тотемизм), кейбір заттарда, табиғат¬та жоқ қасиеттер бар деп түсініп, оларды кие тұту (фетшизм).
... Читать дальше »

1.Қазақ мәдениетінің бастаулары.

2. Дәстүр жалғастығы және заман талабы.

Қазақ мәдениеті еуразиялық ұлы дала көшпелілерінің мұрагері болып
табылады. Сондықтан осы ұлттық мәдениетті талдауды номадалық өркениет
ерекшеліктерінен бастайық.

... Читать дальше »

Ежелгі шығыстың таптық қоғамындағы саяси ой-пікірлер. Ежелгі Шығыс елдеріне: Египет, Вавилон, Индия, Қытай, Персия; Батыс елдеріне: Грекия, Рим жатады. Бұл ел¬дерде саяси ой-пікірлердің қалыптасуы қоғамның таптарға жіктелуі мен мемлекеттер пайда бола бастағанда жүзеге асады. Саяси ой-пікірлердің пайда болуы бұл елдерде көбінде аңыздарға (мифтерге) тікелей байланысты. Адамның дүние¬дегі алатын орны да осы қиял-аңыздармен көрсетіледі. Бұл ой-пікірлер өз алдына білімдер саласы ретінде қалыптаспаған, мифология¬лық көзқарастың құрамдас бөлігі болып келеді.

... Читать дальше »

Қазақстан тарихы терең, мәдениеті бай мемлекет. Егемендікке қол жеткізгелі бері халқымыздың еңсесі көтеріліп, дініміз бен рухани мәдениетіміздің жарық салалары өркендеп келеді. Қазақ тілінің мәртебесі де өз топырағында күн өткен сайын өсуде. Міне, көрегенді ел басқарушыларымыздың іжтиһадтылығымен орта ғасырлардағы Қазақстанның руханият, білім, мәдениет және сауда орталықтарының бірі болған әфсанауи Тараз шаһарының 2000 жылдық тойы үшбу айдың аяқ шенінде аталмақшы. Бұл тарихи уақиға еліміздегі Исламның таралу тарихын зерттеп келе жатқан маған да айрықша әсер етіп, ерекше сезімге баулыды. Сол себепті, қазақ жеріндегі ежелгі Ислам мәдениетінің алтын бесігінің бірі, мүмкін бастысы болған Тараз туралы ойларымды оқырмандармен бөліскім келді.
... Читать дальше »

Қазақ халқының елеулі бір бөлігі қазіргі Қазақстан Республикасы шекараларынан тысқары жерлерінде тұрып жатыр. Батыс Еуропаның бірқатар елдерінде де Қазақ диаспорасына жататын көптеген топтар өмір сүріп келеді. Бұл қазақтардың басым көпшілігі Қытайдың Шыңжаң аймағынан (бұрынғы Шығыс Түркістан аймағынан) 1950 жылдары Пәкістан және Үндістан арқылы Түркияға көшкен, ол жерден жұмыс бабымен Батыс Еуропа елдеріне қоныс аударған қазақ отбасылары мен олардың балаларынан құралады. Олардың келешегі бір шағын тобы болса, ашаршылық жылдары Қазақстаннан Ауғанстанға босқан, 1980 жылдардың басында тағы Түркия арқылы Батыс Еуропа елдеріне келіп қоныс тепкен қазақ отбасылары мен олардың ұрпақтарынан тұрады. Батыс Еуропаның түрлі елдерінде тұратын сол қазақтар өздерінің ана тілдерін, ұл ... Читать дальше »

Бiр үлкен империяның құрамынан шығып, ұлттық мемлекетiн ендi-ендi орнатып келе жатқан Қазақстан, көз ашпастан, күллi жиһанды қоршаған һәм бопсалаған әлемдiк тұтастану барысының өтiнен шыға келдi. Бiздi қатты толғандыратын шекара, топырақ, ұлттық егемендiк, унитарлық мемлекет, ұлттық құқықтың үстемдiгi, тiл, дiн және мәдениет мәселелерi толық шешiмiн таппай жатқанда, әлемдiк тұтастанудың талаптары бүйректен сирақ шығарғандай көрiне бастады. Сондықтан, әлемдiк тұтастанудың бiзге берерi мен бiзден аларын мұқияттап есептеуiмiз, бұл жаңа һәм бiр жағынан аяусыз дәуiрдiң проблемаларына дайын болуымыз шарт.

Әлемдiк тұтастанудың пайда болуы: Ағылшын тiлiндегi «globalization» сөзi дүние жүзiлiк әдебиеттерде 1980 жылдан бастап көзге түседi. Қазақ тiлiне ... Читать дальше »

ЖОСПАР:

Кіріспе:
а) тарихтың ішіне саяхат
ә) әлеуметтанушылар туралы мәліметтер.

Негізгі бөлім:
әлеуметтану туралы идеялар,тарихи мәліметтер мен ғалымдар

... Читать дальше »

Әлеуметтанудың құрылымы мен білім деңгейлері
Бұл мәселе жөніндегі әзірше әлеуметтанушылардың арсында белгілі бір ортақ пікір әлі қалыптаспаған.
Меніңше, әлеуметтанудың құрылымына, оның таным білім деңгейлеріне анықтама беру үшін алдымен «құрылым», «деңгей» деген ұғымдарға анықтама берген жөн. Құрылым дегеніміз – біртұтас әлеуметтік құбылыстар мен процестердің элементтері мен бөліктерінің іштей өзара орналасуын айтамыз.

Қандай да бір ғылым болмасын,оның белгілі бір құрылымы болады. Бұл құрылым сол ғылымның қоғамда алдына қойған міндеті мен атқаратын қызметіне байланысты анықталады. Әлеуметтану ғылымы да осындай. Оның құрылымы екі үлкен жағдаймен түсіндіріледі:
Біріншіден, әлеуметтану әлеуметтік өмірді бейнеле ... Читать дальше »

Әлеуметтану ХІХ ғасырдың 30-40 жылдары өз алдына дербес ғылым болып қалыптасты. Оның негізін салушы Огюст Конт (1798-1857ж.ж) болды. Оның әлеуметтану тұжырымдамасының негізінде қоғам дамуының сатыларға жіктелуі туралы идея жатыр.
Жалпы, О.Конттың тұжырымдамасы бойынша, әрбір қоғамды ақыл-сана, жалпы идея басқарады деген идеалистік ой жатыр.Сондықтан О.Конт жалпы қоғамның дамуын адамдардың интеллектуалды ақыл-ойының, санасының бір ізгілікпен дәйекті дамуының 3 кезеңі, яғни теологиялық, метафизикалық және позитивистік сатыларын тұжырымд ... Читать дальше »

Егес әлеуметтік құбылыс ретінде алғаш рет А. Смиттің «Табиғат туралы және халықтардың байюы себептері» еңбегінде қарастырылған болатын. Саяси экономика классигі пікірінше, егес негізін қоғамды таптарға бөлу (капиталистер, жер иеленушілері және жалдамалы жұмысшылар) және олардың арасындағы экономикалық бәсекелестік құрайды дейді.
Ал әлеуметтік теорияда егес негізін түсінуге арналған екі негізгі бағыт ажыратылады: функционалызм және конфликтология.
... Читать дальше »

Қазақстан ғарыш кеңістігі мен ғарыштық технологияларды бейбіт мақсатта пайдалану саласында халықаралық ынтымақтастыққа ұмтылуда, деп ҚР ұлттық ғарыш агенттігінің төрағасы Талғат Мұсабаев мәлім етті.
Бұл туралы ол сейсенбі күні «Қазақстан: 20 жыл тұрақты даму, инвестиция мен ынтымақтастықтың жаңа белестері» атты KazEnergy-дің VI Евразиялық форумында сөйлеген сөзінде мәлім етті.
... Читать дальше »

Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін тәуелсіздік алған он бес республика арасындағы айрықша айырмашылығымыз — еліміздегі тұрақтылық пен астанамыздың жаңадан салынуы. Осы жағынан қарасақ, еліміздің тәуелсіздігі тап-таза, жаңа парақтан басталды. Қазақстанды өзінің азаттығын осындай кіршіксіз тазалықпен жария еткен әлемдегі жалғыз мемлекет деуге болады.

Жаңа астана салуға ең алдымен сол кездегі халықтың өкілі — Жоғарғы Кеңес депутаттарының келісімін алу, олардың жүрегіне сенім ұялату оңай болмағаны анық. Сол жылдары халықтың ж ... Читать дальше »

Жарасбай Сүлейменов,

Парламент Мәжілісінің депутаты:

– Жарасбай аға, сіз Мағжан Жұмабаевқа қатысты үлкен еңбектер жазып, көптеген зерттеулер жүргізген жанның бірісіз. «Мағжан әлемі» деген кітабыңыз да шықты. Жалпы, ақынның қаза болған жылына байланысты даулы мәселелер көп. Осыған дейін оқып келген оқулықт ... Читать дальше »

АСҚАҚТА, АСТАНА!

Елорда мен Елбасы – егіз ұғым. Арқадағы Астана мен оны салған Азаматтың аты қатар аталады, қатар қастерленеді.  Туған күніңмен, еңселі елорда! Туған күніңізбен, ардақты Нұрсұлтан Әбішұлы! Мереке құтты болсын, қадірлі халайық!

_____________________

... Читать дальше »

Кешегі Мәжілістің отырысында Кенесары ханның басына қатысты мәселе тағы бір ауқым сөз болды. Әсілі, дәл осы әңгімеге тоқтам тек Ханның басы шынымен табылғанда ғана болатын шығар. Әмсе сол күнді күтеміз. Ал әзірше мәдениет министрі Мұхтар Құл-Мұхаммедтің сөзіне сенсек, «өкінішке қарай, қазақтың соңғы ханының басы туралы еш жерде дерек жоқ». Ал нақты деректің шеті шықса, Елбасының өзі Кенесары ханның басын туған еліне әкелуге күш салар еді.

Тарихтың түрлі толқынында қазақ өзіне тиесілі мәдени құндылықтардың біразынан айырылғаны мағлұм. ... Читать дальше »

АСТАНА. 3 қараша. ҚазАқпарат /Руслан Ғаббасов/ -2012 жылдың күзінде «Білім арнасы» атты жаңа телеарна ел аумағында тарала бастайды. Бұл туралы бүгін Астанадағы «Білім жүйесін ақпараттандыру» атты 5-ші Халықаралық форумда Байланыс және ақпарат министрі Асқар Жұмағалиев мәлім етті.

«Біз Білім және ғылым министрлігімен «Білім арнасы» атты үлкен жобаны бастадық. Бұл телевизиялық жоба білім саласында танымдық түрде болады. Осы арна 2012 жылдың 1 қыркүйегінде Қазақстанның барша аумағында таралады»,-деді ... Читать дальше »

АСТАНА. 3 қараша. ҚазАқпарат /Руслан Ғаббасов/ — Қазіргі заманғы мектепте бір оқушыға бір компьютерден келуі тиіс. Бұл туралы бүгін Астанадағы «Білім жүйесін ақпараттандыру» атты 5-ші Халықаралық форумда ҚР Білім және ғылым министрі Бақытжан Жұмағұлов мәлім етті.

«Қазіргі заманғы мектепте планшетті компьютерлер болуы керек және бір оқушыға бір компьютерден келуі тиіс. Әлемде стационарлы компьютерден планшетті компьютерге көшу үрдісі байқалады»,-деді министр. Оның сөзіне қарағанда, Қазақстанда 2020 жылға қарай жалпы ... Читать дальше »

АСТАНА. Қарашаның 3-і. BNews.kz – 2020 жылға қарай Қазақстан мектептерінде электронды оқытуға арналған кең жолақты интернеттің жылдамдығын 4 М/битқа дейін арттыру жоспарлануда. Бұл туралы бүгін bnews.kz порталында өткен онлайн-конференция барысында «Қазақтелеком» АҚ Басқарма төрағасы Қуанышбек Есекеев хабарлады.

«Қазір біздің компания ҚР Байланыс және ақпарат министрлігімен бірге қол қойылған кең жолақты қолжетімділік жоспары туралы бағдарламаға сәйкес, ауыл тұрғындарына арналған сымсыз кең жолақты қолжетімділік беру жұмы ... Читать дальше »

Кенесарының басы қайда?.. Мәжілісменнің осындай сұрағына Мәдениет министрі мардымды жауап қайтармады.

Қазақтың соңғы ханының басы жайлы мәселе тек депутат Амангелді Момышевты ғана емес, барша Алаш баласын толғандыратыны ащы да болса ақиқат. Мұхтар Құл-Мұхаммед, қазақтың азат болуын аңсап, қайран басы ноқтаға сыймай кеткен Кенесарының басын іздеп бармаған жері, баспаған мұрағаты қалмағанын айтып ақталды. Мәдениет министрі тіпті, оны тауып ұлықтау жайы Ұлт көшбасшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың назарында деп салды. Ал, әзірге басты іздеуден еш нәтиже ш ... Читать дальше »

АЛМАТЫ. Қарашаның 2-сі. BNews.kz
– Мемлекеттің жастар саясатына байланысты атқарып отырған жұмысын қолдаймыз. Бұл туралы бүгін Алматыда өткізіліп жатқан «Жастар болашаққа нық сеніммен!» атты «дөңгелек үстелде» қаладағы №79 орта мектептің ағылшын тілі пәнінің мұғалімі Алма Игілікова айтты, деп хабарлайды BNews.kz тілшісі.

«Мемлекеттің жастар саясатына байланысты атқарып отырған жұмысын қолдаймыз. Оған бөлініп отырған қаржы жеткілікті. Біз Жастар саясатының одан әрі дамуына тілектеспіз. Осы салада жастар к ... Читать дальше »

– Алматыда «Жастар болашаққа нық сеніммен!» атты «дөңгелек үстел» өткізілуде, деп хабарлайды BNews.kz тілшісі.

Ұлт пен ел мүддесі үшін талай ауыртпалық заманды басымыздан кешсек те, Қазыбек би айтқандай, «елімізден құт береке қашпасын деп, еліміздің шетін жау баспасын деп, найзаға үкі таққан ел екенімізді» ескеріп, бүгінгі таңда жетіп отырған жетістіктерімізге, соның ішінде денсаулық, ғылым мен білім, ақпараттандыру саласындағы түрлі жаңалықтарға үкіметтің баса назар аударып отырғаны көңіл қуантады.

Үкімет Парламенттегі қалаулылардың келесі жылғы жүктемесін азайтуға шешім қабылдады. Бұл туралы Министрлер кабинетінің кешегі жиынында белгілі болды. 2012 жылы қазіргі төртінші шақырылымдағы депутаттық корпус тарап, кем дегенде қос партиялы жаңа Парламент сайланады деп күтіліп отырғаны мәлім. Осы орайда тағы бір мәлім болғаны, жаңа жылдың бірінші тоқсанында депутаттардың қоржынына бірде-бір жаңа жоба түспейді делінуде. Ал екінші тоқсанда Мәжіліске бар болғаны 7 құжат қана енгізілетіндігі жарияланды.

Министрлер кабинетінің кешегі жиынының күн тәр ... Читать дальше »

Президент Нұрсұлтан Назарбаев қазақстандықтарды Құрбан айт мерекесімен құттықтады деп хабарлайды президент баспасөз қызметі.

«Баршаңызды ұлық мереке – Құрбан айт мейрамымен шын жүректен құттықтаймын! Биыл ел Тәуелсіздігінің 20 жылдығымен орайлас келген мүбәрак мерекенің орны бөлек. Бұл – елдің береке-бірлігін бекемдейтін, қанағат пен қайырымдылықты арттыратын мейрам. Құрбан шалу кісіні шүкіршілік пен тәубаға, аманатқа адалдық пен сертке беріктікке шақырады», — деген президент өзінің құттықтауында.

Соным ... Читать дальше »

Сауд Арабиясында қажылыққа келген мұсылмандар Арафат тауына шыға бастады. Олар тазалық пен адамдар арасындағы тепе-теңдікті білдіретін “иһрам” деп аталатын қарапайым ақ киім киіп алған.

Арафат тауына көтерілу – қажылықтың ең маңызды бөлігінің бірі. Әрбір мұсылман денсаулық жағдайы мен қаражатынан мүмкіндігі болса өмірінде кемінде бір рет қажылыққа баруға міндетті. Мұхаммед пайғамбар өзінің үзеңгілестерімен осы таудың басында тұрып қоштасқан делінеді.

Сауд Арабиясы үкіметінің мәліметінше, қажылыққа келгендердің саны ... Читать дальше »

Ұлт-азаттық «Алаш» қозғалысының негізін салған, қазақтың заманауи, демократиялық мазмұндағы тұңғыш үкіметі – «Алашорданың» көшбасшысы болған Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейханның жерленген жерінің табылғаны туралы деректі бұған дейін белгілі әлихантанушы Сұлтан Хан Аққұлы баспасөзде жариялаған болатын.

«Әлихан Бөкейхан Нығмет Нұрмақовпен бірге Мәскеуде жерленген» деп аталған мақаласында ол аталған қос тарихи тұлғаның қайда жерленгені турасында деректер табылғанын жазған-ды.
1937 жылы 27 қыркүйекте атылған арыстарымыз Мәскеу қаласындағы Дон қорымындағы №1 ортақ қабірге жерленіпті.
Жақында Мәскеуге барып, бұл деректің негізсіз емес екеніне көз жеткізген қарағандылық ғалымдардың айтуынша Әлекең мен Нығмет атал ... Читать дальше »