Жоспар:
1)Демократия сөзіне анықтама.
2) Демократияның антикалық, классикалық теориялары.
3) Қоғамдағы саяси қатынастардың демократиялық негізі.
4) Қазіргі кезеңдегі демократиялық қозғалыстар
5)Қазақстан демократиялық мемлекет.
Демократия – сөзі (гр. demos – халық және гр. kratos – билік) деген сөздерінен шыққан, яғни “халық билігі” деген мағынаны білдіреді. Бұл сөз бірнеше мағынада қолданылады:Мемлекет түрі.Тендік, сайлау, көпшілік дауыспен шешім қабылдау принциптеріне негізделген ұйымның ұйымдастырылу түрі.Қоғамдық құрылымның мұраты.
Әр жерде демократия әртүрлі рең алған. Олар мынандай мемлекетті демократиялық деп түсінген. Халықтың заң жүзінде мемлекеттік билікті басқаруы. Мұнда конституция бил ... Читать дальше »

Сахараның сұлу кербезі – киіктің бүгінгі күйі кімді болса да күйзелтпей қоймас. Бір кездері қазақ даласында сан мыңдап өріп жүрген киікті атып, мүйізін сыртқа сатып, пайда табуды кәсіпке айналдырдық. Сөйте-сөйте бір кездегі сансыз киіктен бүгінде санаулы ғана қалды. Киік мүйізіне деген сұраныстың артуы, Қытай елінде мүйіз бағасының қымбат болуы сахара сұлуына сор болып жармасты.

Мамандардың айтуына қарағанда, көп жағдайда қаскөйлер киікті тек мүйізі үшін ғана атады екен. Өйткені, бейресми деректерге қарағанда, аспанасты елінде киік мүйізінің бір келісін 4-8 мың АҚШ доллары аралығында сатуға болатын көрінеді. Соған орай елімізде де киік мүйізінің бір келісі 200 мың теңгеге дейін барады екен. Ең қызығы, біздің елде киік мүйізімен қолға түскен адамға н ... Читать дальше »

Биыл — оттан да ыстық Отанымыз — Қазақстан үшін қастерлі де қасиетті жыл. Тәуелсіздігіміздің тұғырына қонғанына 20 жыл толып отыр. Бұл мерекелі де мерейлі оқиға «Елім» деген кез келген азаматтың жүрегін шексіз қуанышқа, сезімін шаттыққа бөлері хақ. Мұндай жетістікке Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тынымсыз еңбегі мен көрші мемлекеттермен мәнді мәмілелер жасасуының арқасында қол жеткізілді. Етекте жатқан ел экономикасының еңсе тіктеп, жаңа белеске көтерілуіне мұнай-газ саласының да қосқан үлесі зор. Мұнай тасымалдаумен айналысатын «ҚазТрансОйл» АҚ-ның табан тіреген асуы да ауыз толтырып айтарлық. Компания жыл өткен сайын қызмет аясын кеңітіп, Тәуелсіздік туын төмендетпеуге қарым-қайратын аянып қалған емес. Мерейтой жылы «ҚазТранс ... Читать дальше »

Кеше Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев ресми сапармен Въетнам Социалистік Республикасында болды. Елбасы Въетнам Социалистік Республикасының Президенті Чыонг Тан Шангпен кездесті. Сонымен қатар шағын және кеңейтілген құрамда келіссөздер болып өтті.
Қазақстан мен Въетнам екіжақты және көпжақты форматтарда белсенді өзара іс-қимыл жасап келеді. Сауда-экономикалық және ғылыми-техникалық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссия жұмыс істейді. 2011-2013 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары іске асырылуда. 2011 жылдың өткен айларында елдер арасындағы тауар айналымы 30 млн. астам долларды құрады.

“Біздің экономикамыздың серпінді дамуы екіжақты ынтымақтастықтың әлеуетін іске асыру үшін жағдай туғызады, – деп, Елбасы екі ел арасында ... Читать дальше »

Еңбек ұйымдары қызметінің орталық осі болып басқару табылады. Басқаруға деген әлеуметтік көзқарастың негізгі үш түрлі компонентті бөлуге байланысты. Олардың біріншісі — мақсатты ойлау мен мақсатты жүзеге асыруды қамтитын мақсатты бағытталған басқарушы әсер, ол басқарудың негізін құрайды. Мұндай әсер сыртқы (басқару органы объекттен тыс болғанда) және өзін-өзі басқару (әсер объектке кіретін бөлімше және субъектпен орындалса) түрінде болады. Басқарудың екінші компоненті — әлеуметік өзін-өзі ұйымдастыру, яғни ұжымшылык реттеудің кездейсоқ процестері (лидерлік, ²престиж шкаласы², бейресми ұйымдасқан топтар, әлеуметтік нормалар). Аталған екі компонент үшінші компонентті тудырады – «бұрынғы» басқару еңбегінің өнімдерімен қатар (т ... Читать дальше »

Еңбек социологиясы – еңбекті әлуметтік процесс, әлуметтік еңбектің қарқындылығын арттыру факторлары, техника және технологиялық, қызметтің, жағдайлардың, адамның еңбекке деген көзқарасына әсері түріндегі еңбектің мәселелерді зерттейтін әлеуметтанудың бір саласы. Еңбек социологиясының үш басты аспектісін бөліп көрсетуге болады.

Біріншіден, еңбек социологиясы – бұл адамдардың еңбек құралдарымен және заттарымен өзара әрекеттестік заңдылықтары және сол заңдылықтардың еңбек ұжымдарында және жеке адам қызметіндегі әрекеті және көріну белгі ... Читать дальше »

Әлеуметтану, басқа гуманитарлық ғылымдардан айырмашылығы, жеке адамды зерттеудің бір ракурсы – жеке адам — әлеуметтік өмірдің қайнар көзі, оның шынайы әрі жалғыз қайраткері және дамытушысы, әлеуметтік өмірдің, әлеуметтік әрекеттестіктің, институттардың және тағы басқалардың бөлінбес бөлшегі ретінде қарастырады. Жеке адам және қоғам мәселесі әлеуметтануда салыстырмалы тәуелсіз, бірақ бір-бірімен тығыз байланысты 2 ракурста зерттеледі.

Біріншісі әлеуметтік институттар, қауымдастықтар, жалпы қоғам қалай құрастырылған, жеке адамның қажет ... Читать дальше »

Қоғамның әлеуметтік құрылымында елеулі орнын әлеуметтік-демографиялық «өлшемдер» алады, оған келесі тұрғындар құрылымы жатады: жыныс-жастық, отбасылық және генетикалық. Бұл құрылымдар бөлек территория бойынша, тұрғындардың қалыптасуы мен ұдайы өсу үрдісінің нәтижесі мен шарттары болып табылады. Әлеуметтік-демографиялық құрылым бұл — туу, өлу, некелесу, ажырасу, қала мен ауыл мекендері арасындағы тұрғындардың миграциялық алмасу сияқты құбылыстардың статистикалық параметрлері болып белгіленеді.

Белгіленген құрылымның әрқайсысы тұ ... Читать дальше »

Ғылыми және әлеуметтік-саяси әдебиеттерде әлеуметтік құрылым түсінігінің бірнеше мағынасы бар. Кең мағынада бұл – қоғамның жалпы құрылысы, оның бүкіл негізгі элементтері арасындағы байланыстар жүйесі. Сондай-ақ, бұл ұғым әртүрлі әлеуметтік қауымдастықтардың түрлері және олардың арасындағы қарым-қатынастың: әлеуметтік-таптық, әлеуметтік-демографиялық, әлеуметтік-этникалық сияқты түрлерін сипаттайды. Әлеуметтануда «әлеуметтік құрылым” ұғымы «әлеуметтік жүйе” ұғымымен тығыз байланысты. «Әлеуметтік құрылым” түсінігі «әлеуметтік жүйе” түсінігінің бір бөлігі болып табылады және 2 компоненттен тұрады — әлеуметтік құрам және әлеуметтік байланыстар. «Әлеуметтік құрам” – бұл осы құрылым қамтитын ... Читать дальше »

Э. Дюркгейм қоғамды ұжымдық көзқарастарға негізделген индивидуалдыдан жоғары рухани шындық ретінде қарастырды. М. Вебер бойынша, қоғам – бұл әлеуметтік, яғни басқа адамдарға бағытталған іс-әрекеттің өнімі. Американдық социолог Т. Парсонс қоғамды байланыстыратын бастауы болып нормалар мен құндылықтар табылатын адамдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі ретінде қарастырды.

Осылайша, қоғамды әдет–ғұрыптар, салт–дәстүрлер, заңдар күшіне сүйенетін, олардың барлық негізгі қажеттіліктерін қамтамасыз ететін, адамдардың үлкен және шағын ... Читать дальше »

Социологиялық зерттеу — методологиялық, методикалық және ұйымдастырмалы – техникалық процедуралардың логикалық жалғастырмалы жүйесі, бір-бірімен ортақ мақсатпен  байланысты: зерттеу құбылысы немесе үрдісі жөнінде  мәлімет алу және  оны әлеуметтік басқару тәжірибесінде қолдану.

Социологиялық зерттеу төрт  өзара байланысқан  кезеңнен тұрады:

... Читать дальше »

Қоғамдық өмірде әлеуметтік мәселелерді талдау талпыныстары ерте кезден басталса да, әлеуметтану жеке ғылыми пән негізінде 19 ғасырдың 30-шы жылдары ғана қалыптасты. Осыған қарамастан, қоғам жөнінде белгілі көріністер көптеген ғасырлар тоғысында дамып келді.

Әлеуметтанудың алғышарттары қоғамның өзіндік әлеуметтік үрдістері жөнінде объективті ғылыми білім алу сұранысынан белгіленеді. Әлеуметтанудың түп-тамыры жалпы өркениеттің табиғатын айқындайды. Бұл әлемдік нарықтың біртіндеп қалыптасуы, ұқсас саяси құрылымның пайда болуы мен әр түрлі мәдениет ... Читать дальше »

Әлеуметтану ғылыми білімнің дара саласы ретінде біршама кеш қалыптасты. Оның негізін 19 ғасырдың екінші жартысында Огюст Конт пен Герберт Спенсер қалады. «Әлеуметтану» түсінігі алғаш рет француз философы әрі социологы О.Контпен қолданылды. Қоғам мен әлеуметтік өмір жөнінде ғылым ретінде түсіндірілді. Әлеуметтану пәнінің қалыптасауы мен дамуы әлеуметтік қатынастардың өз аспектісінде қарастыратын, көптеген жаңа әлеуметтік концепциялардың пайда болуы арқылы жүзеге асты. Жалпы бұл теориялар өзінің теоретикалық-әдістемелік мағынасы бойынша бір-біріне қайшы келді, бірақ әлеуметтанудың ғылым ретінде тарихи қалыптасуына әр теориялардың ролі айрықша келеді. Әлеуметтануды қо ... Читать дальше »

Әр ғылым басқа ғылымдардан өзінің зерттеу пәнімен ажыратылады. Барлық ғылымдар түрлі құбылыстар мен үрдістердің объективті шындығын зерттейді. Бірақ әр ғылымның зерттеу нысанына, біріншіден, объективті шындықтың белгілі жағы мен саласы, екіншіден, тек берілген ғылымға ғана тән арнайы даму зандылықтары мен заңдары, үшіншіден, осы заңдар мен заңдылықтардың әрекет механизімдері мен айқындалуының ерекше формалары жатады. Сондықтан, ғылымның объектісі мен пәні ажыратылады: объектісіне зерттеу үрдісінің бағыты, ал пәніне зерттеу объектісін құрайтын, байланыстар мен қатынастар жатады. Әлеуметтанудың объектісіне қазіргі қоғам жатқызылады. Тек жай қоғам емес, таным үрдісі бағытталған әлеуметтік шындық саласы: әлеуметтік институттар, әлеуметтік қатынастар мен үрдістер, әле ... Читать дальше »

Әлеуметтік қатынастарды зерттеу негізіне байланысқа түскен объективті қалыптасқан әлеуметтік байланыстар мен фактілер құрылымын зерттеу жатады. Қоғамда шексіз көп әртүрлі әлеуметтік жүйелер бар. Осындай байланыстардың елеулі бөлігі уақытша және кезекті сипатқа ие болады. Әлеуметтанудың ғылым ретінде ерекшелігінің мәні, әлеуметтік қатынастар және байланыстар әлеуметтік заңдар мен зандылықтар деңгейінде зерттеледі.

Әлеуметтік заң – бұл әлеуметтік заңдар мен құбылыстардың, ең алдымен, адамдардың әлеуметтік әрекетінің байланысы немесе олардың ... Читать дальше »

Қоғам – бұл деңгей бойынша ұйымдастырылған жүйе. Олардың өзара қатынас спецификасын ашатын және деңгейлерін тіркейтін, әлеуметтану пәнінің маңызды аспектілерінің бірі болып саналады. Әлеуметтануда қоғамның құрылысын социеталды деңгей деп атайды.

Келесі деңгей – бұл әлеуметтік институт. Әлеуметтік институт тек материалдық түрдегі мекеме ғана емес, ол ең алдымен, адамдар тобының іс-әрекетінің түрақты ұйымдасқан формасы. Әлеуметтік институт – бұл мемлекет, шіркеу, жанұя, ғылым, білімберу және т.б. Әлеуметтік институттың институт қ ... Читать дальше »

Әлеуметтік ғылым дегеніміз не және оның деңгейі қандай? деген сұрақтың жауабы әлеуметтану пәнін түсіну мен оны зерттеу ерекшелігінен айқындалады. Егер әлеуметтануды – әлеуметтік қауымдар, олардың арасындағы әлеуметтік қатынастар, әрекеті мен бұқаралық тәртібі жөнінде ғылым деп саналса, онда әлеуметтік білім әлеуметтік қауымдастықтар мен олардың қалыптасу мен даму механизмнің білімі ретінде белгіленеді. Осы мәселелерді шешу көбінесе жалпы ғылыми және айрықша әлеуметтік әдістер арқылы жүзеге аасырылады. Әлеуметтану ғылымының 3 деңгейі ажыратылады:

... Читать дальше »

Әлеуметтану жеке білім саласы ретінде келесі негізгі қызметтерді орындайды:

1) теоретико-танымдық функциясы, әлеуметтік дамудың заңдылықтарымен, әртүрлі әлеуметтік құбылыстар мен үрдістердің өзгеру тенденцияларымен, зерттеулермен байланысты. Бұл қағида қазіргі уақыттың көкейтесті мәселелеріне ғылыми жауап беріп, жетілдіруге жол ұсынады;

... Читать дальше »

Биылғы жылы 90-ға келген «Ақиқат» ұлттық қоғамдық-саяси журналы – қашанда елдің парыз жүгін арқалаған басылым. Ол өзі жарық көрген 1921 жылдан бері ақиқаттың ақ жолында парасат биігінен сөз қозғап, ой толғап келеді. Алысты барлап ұшар баба бүркіт қалпына келген «Ақиқат» журналы мыңдаған бала бүркіттерді тәрбиелеп, биіктеріне жол ашып бергені де жадымызда.

Бұл журнал өзінің осынау 90 жылдық ғұмырында өрді де, еңісті де көрді, жеңісті де жемісті де теріп келеді. Ұлт руханияты мен ұлттық рухтың туын берік насихаттау жолында еліміздің ақпараттық кеңістігіндегі басқа үлкенді-кішілі басылымдарға үлгі болды. Соның арқасында қалың оқырманның ыстық ықыласына, шапағатына бөленген басылым дәрежесіне көтерілді. Олай дейтініміз, Абдолла А ... Читать дальше »

Әр елдің әлеуметтанушыларымен сирек бір жерден шығатын пікір айтылады. Соңғы жылдары АҚШ пен Англияда басылып шығарылған әлеуметтану оқулықтарындағы өзгешеліктерді мысалға келтірейік.

С.Курт, С.Хастингс, Д.Харрис : «Әлеуметтану – бұл адамзаттың өзара әрекет үлгісінің ғылыми зерттеуі”. Кр. Дуб. «Әлеуметтану – бұл адам тәртібі және осы тәртіпке әсер ететін, адамның әлеуметтік ортасын ғылыми зерттеуі”.

... Читать дальше »

Азаттықты аңсаған қазақ халқының асыл арманының орындалғанына да 20 жыл толғалы тұр. Осы сындарлы шақта елдің елдігін сақтап қалу, ұлттың еңсесін тіктеу, халықтың сенімін ақтау аса күрделі іс болатын. Сол аса күрделі кезеңде Н. Назарбаевтай көреген басшы салиқалы саясат ұстанып, елді, халықты сүріндірмей сара жолға шығарды. Елбасы осыдан 20 жыл бұрын: – Біз зайырлы құқықтық мемлекет құруымыз керек. Адам құқығы әркез қорғалуы тиіс. Заңдылықтар сақталса, адам өзінің заңды түрде қорғалатынын айқын сезінсе онда дұрыс жолмен келе жатқанымыз, – деп еді. Енді міне, сол сәттер де сағымға айналып, еліміздің егемендігіне 20, Ата Заңымызға 16 жыл толғалы тұр.

Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаевтың «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» Қазақстан халқ ... Читать дальше »

Біздің заманымыздың 742 жылы түріктердің қолбасшысы Құланда өлтіріліпті. Қарамағындағы бүкіл елге исламды мойындатқан Қарахан баба да Құлан шаһарының оңтүстік-батысында орналасқан Шөңгер жазығындағы үңгірді паналаған көрінеді. Қаһарынан қалың жұрт қаймыққан билеуші махаббат деген ұлы сезімнің алдында жуасып, ғашығы Айша бибімен сырт көз, суық сөзден сақтанғанда мекен еткен жері болыпты бұл үңгір. Талай-талай дүбірлі оқиғаны бастан өткерген Құлан даласы бүгінде бар сырын бойына жасырып, бір сәтке мүлгіп кеткендей. Бір кездері айналасын түгелдей ну қамыс пен көл қоршаған, төсінде құлан ойнаған ежелгі Құлан шаһарының орны қазір Құлантөбе деп аталады. Тылсым тарихынан там-тұмдап қана хабар беріп, үнсіз жатыр. Осы бір монтаны кейпімен ары-бері өткен жүргіншіні өзіне сиқырл ... Читать дальше »

Жо-жоқ, мен Шәкен ағамен аз-ақ рет кездестім деуден аулақпын. Егер оның жарқын бейнесін драма театрының сахнасы мен кинодан, талай-талай өткізіп жататын арнайы кездесулерден жүздеген рет көрдім десем, артық айтқандық емес. Ол өмірде өте қарапайым болатын. Мұны оның жүріс-тұрысынан, адамгершілік қадір-қасиетінен әрдайым аңғарып жүретінмін. Қайран ағам, үлкеннің де, кішінің де көңілін таба білетін.
1946 жылдың күзі. Мен Алматыға келіп, бұрынғы ҚазПИ-
... Читать дальше »

Ғылымның немесе оқу құралының өзіндік реттейтін, оқытатын пәні болады. Мемлекет және құқық пәні — қоғамдағы саяси экономикалық, әлеуметтік құбылыстарды зерттеп, қоғамдық өмірдегі қарым-қатынастарды реттеу, басқару әдіс-тәсілдерін, объективтік заңдылықтарын анықтап отыратын ғылым. Ол мемлекет пен құқықтың мәнін терең түсінуге мүмкіндік береді. Мемлекет пен құқықты бөліп қарауға болмайды, олар бір-бірімен тығыз байланысты. Құқық мемлекеттік органдардың құрамын қалыптастырудың ретін, жұмыс тәртібін және оның бағыт-бағдарын орнықтырады, ал мемлекет құқықтық нормаларды қабылдайды, бекітеді және қорғайды.

... Читать дальше »

Өз-өзіне еркелеп, керіліп оянған Чехра төсегінен наздана тұрды. Қою қара қайратты шашын нәзік саусақтарымен желкесінен көтере бір тастады да, айнаға жақындады. Өз дидарына өзі сүйсіне қарап тұрған ол беліне түсетін қолаң шашын бір жайып, бір түйіп, сылқ-сылқ етіп қайта-қайта беліне түсіреді. Қап-қара қанат қастарын қаға, піліктей қабағын жасырып тұрған бота көздерін де қаттырақ ашып, айнаға жақындай қарады. Бейне бір сұлулық тұңғиыққа тығылғандай қап-қара қарашығының да айналасын зерттей үңілді. Кезек дөңгелек келген аппақ ұлпа бетін аралап өтіп, инеліктің екі қанатындай үлбіреп тұрған ерініне келді. Шиедей қызарып тұрған ернін жұмсақ саусақтарымен сипалап тұрып, орташа әрі сәл сүйірлеу келген мұрнын да «қандай әдемі, ә» дейді өз-өзіне. Өз-өзіне та ... Читать дальше »

Елімізде тоталитарлық жүйенің қыспағын көрмеген, коммунистік идеологияның шарпуына шалынбаған жаңа жас ұрпақ өсіп келеді. Бұлар – тәуелсіздіктің белбалалары.
Елбасы осы ұрпаққа айрықша үміт артады. Елдің ертеңі осылар деп қарайды. Тәуелсіз Қазақстанның гүлденуін осы ұрпақпен тікелей байланыстырады.
Осы пікірін Астанада Тәуелсіздік сарайында сайлаудан кейін өзінің Республика Президенті қызметіне кірісу салтанатында тағы да білдірді. Елбасы: сайлауда болашағымыз – жастардың белсенді түрде маған дауыс бергені мені ерекше тебірентеді, деді үлкен мақтаныш сезіммен.

Отаншыл, мемлекетшіл жастардың өсіп келе жатқаны өзін қуанышқа бөлейтінін айрықша сезіммен бөліп айтты. Өйткені жастар сайлауалды ұйымдастыру жұмыстарында да ... Читать дальше »

Қазақ жастары ұлтымыздың бүгіні мен ертеңі жайлы не ойлауы мүмкін? Бұл сұрақтың жауабын білуге қарапайым адамнан ел болашағы үшін түн ұйқысын төрт бөлген қайраткерге дейін ынталы. Осы орайда, біз әр салада жарқырай көрінген жас буын өкілдеріне төмендегідей үш сауал тас-тап отырмыз.
Қазақ қоғамын енді 20 жылдан кейін қалай елестетесіз?
Болашаққа сүйреп апармай-ақ, дәл қазір «жерлеп» кету керек дейтін қазақтың бойындағы қандай
мінезді атап айтар едіңіз?
Өзіңізді қазіргі қоғамға қаншалықты қажетті сезінесіз?
Алдыңғы буын – ағаларға айтар қандай уәжіңіз бар?

Серік Әбікенұлы Сарыбаев 1972 жылы Талдықорған облысының Кербұлақ ауданында Балғалы ауылында дүниеге келген. Мамандығы журналист. Әл-Фараби ... Читать дальше »

Көк бөрі атауы қайдан шықты

Құйтырқы саясат ұстанып, қанқұйлы жорықтар ұйымдастырған, солтүстіктегі көршілерін қан қақсатып, қынадай қырған Хань әулетінің, оларды тақтан тайдырған Цзань әулетінің ішкі алауыздықтан қатты әлсіреп, қазіргі жыл санауымыздың 420 жылы ыдырап тынғанын тарих тақсыр жіпке тізгендей айтады.

Міне, ос ... Читать дальше »

Оңтүстiк халқы Қазақстан Республикасының Президентi Нұрсұлтан Әбiшұлы Назарбаевты әрдайым ыстық ықыласпен, жылы шыраймен қарсы алады. Елбасы облыс орталығындағы бiрқатар жаңа нысандарды аралап көрiп, жұртшылықпен жүздестi. Кездесулерге Мемлекет басшысымен бiрге ҚР Президентi әкiмшiлiгiнiң жетекшiсi А.Мусин, ҚР Премьер-министрiнiң бiрiншi орынбасары Ө.Шөкеев, ҚР Қорғаныс министрi Ә.Жақсыбеков және облыс әкiмi А.Мырзахметов қатысты.

Президент бұл жолғы сапарын Шымкент қаласының орталық бөлiгiнде орналасқан «Қазақстан Республикасының Тәуелсiз ... Читать дальше »

Өткен бейсенбі Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астрахандағы Қазақстан мен Ресей VIII аймақаралық ынтымақтастық форумына қатысты. Форумның басты тақырыбы – «Трансшекаралық сипаттағы төтенше жағдайларда бірлесе әрекет ету».
Президент Нұрсұлтан Назарбаев өз сөзінде Аймақаралық ынтымақтастық форумы Қазақстан мен Ресей арасындағы ерекше одақтастық қарым-қатынастардың маңызды элементіне айналғанын атап өтті.

— Бүгінде қазақстандық-ресейлік ынтымақтастықтың дәнекері Астрахан қаласы – өнеркәсібі дамыған және мәде ... Читать дальше »

Tourism-Review порталының 2010 жылдың аяғында жүргізген зерттеу қорытындысына қарағанда, Кипр аралы әлемдегі ең қауіпсіз ел ретінде танылып отыр.

Бұл аралда қылмыс атаулы өте аз болатындықтан, тұрғындар үй-жайларының есігін де жаппайтын көрінеді. Кипрден соңғы екінші орында Дания мемлекеті тұр. Мұнда 100 мың адамға шаққанда 0,88 кісі өлтіру оқиғасы тіркелген. Бұл елде адамдарға жабайы аңдар шабуыл жасамайды және табиғи апаттың орын алу мүмкіндігі де төмен.

Үшінші орында – Ирландия. Мұнда 100 мың адам басына шаққанда 0,88 кісі ... Читать дальше »

Еліміздің ең мерейлі мерекесі – Тәуелсіздігіміздің 20 жылдығы қарсаңында аймақтың абыройлы да танымал азаматтары «Нұр Отан» халықтық-демократиялық партиясының қатарына өтуге өтініш-тілектерін көптеп білдіруде. Соның нәтижесінде, облыстағы партия мүшелерінің саны өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда 1,5 есеге өсіп, осы жылдың он айында 2781 адам мүшелікке өтті. Бұл «Нұр Отанның» жетекші, нағыз халықтық партия екендігінің бір көрінісі деуге болады.

Кеше «Нұр Отан» ХДП облыстық филиалының төрағасы, облыс әкімі Қырымбек Көшербаев аймаққа аты мәлім 20 азаматқа партия билеттерін салтанатты түрде тапсырды. Олардың арасында бокстан әлем чемпионатының күміс жүлдегері Ә.Ниязымбетов, Бекет ата ұрпағы, з ... Читать дальше »

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың үстіміздегі жылдың 26 қазанында Ресейдің «Известия» газетінде жарияланған «Еуразиялық Одақ: идеядан болашақтың тарихына» деп аталатын мақаласына байланысты үнқосулар жалғасып жатыр. Төменде Елбасының аталған жарияланымына байланысты ресейлік үш ғалымның үнқосуын назарларыңызға ұсынып отырмыз.

Мұны мегажоба деген жөн

... Читать дальше »

Соңғы үш жылда Қазақстан әлемдік жемқорлыққа қарсы рейтингте бірден 45-ші орынға көтеріліп, жоғары көрсеткішке қол жеткізді. Жемқорлыққа қарсы әрекет Қазақстанның даму стратегиясының негізгі тетігіне айналды. Себебі, ел Президентінің өзі бірнеше жыл бұрын жемқорлыққа қарсы ымырасыз күрес жариялады. Сондықтан заң, құқық қорғау органдары, қоғамдық ұйымдар осы бағытта жұмыс жасап келеді. Соған қарамастан, басқа елдер сияқты Қазақстанда да жемқорлық ең негізгі проблемалардың бірі болып отыр. Бұл әлеуметтік індет шетелдік инвесторлар алдында мемлекеттің беделін төмендетіп, сауда-экономикалық байланыстардың дамуын баяулатып, тікелей және жанама түрде экономикалық шығындарға алып келеді.

Көптеген зерттеулердің нәтижесі мемлекеттік басқару неғұрл ... Читать дальше »

Қазақстанның табиғи көмірсутек қорларына, оның ішінде мұнайға, газға, көмірге бай екендігі белгілі. Осындай табиғи байлықтарды үлкен көлемде өндіретін әлем елдері ішінде біздің еліміз 10-12 орынды иеленеді. Мұнай мен газ елімізде ірі 3 мұнай өңдеу зауытында (МӨЗ), 4 газ және 8 майда мұнай өңдеу зауыттарында (ГӨЗ) өңделеді. Республикада соңғы жылдары мұнайды өндіру мен өңдеу көлемінің өзгеру динамикасы ұсынылып отыр.

Осы деректерден біздің елімізде мұнай өңдеу көлемі соңғы жылдары біршама төмендеп кеткенін және ол елімізде өндірілетін мұнай көлемінің шамамен 10%-ын құрайтынын көруге болад ... Читать дальше »

Өткен дүйсенбіде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев тұңғыш рет ресми сапармен Вьетнам Социалистік Республикасына барды. Елбасы онда Вьетнам Социалистік Республикасының Президенті Чыонг Тан Шангпен кездесіп, бірқатар мәдени-әлеуметтік және сауда-экономикалық негіздегі мәселелерді талқылады.

Вьетнам еліне қадам басқан Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев сапардағы алғашқы сөзін вьетнам халқының экономикадағы жеткен жетістіктерінен атап айтудан бастады. Расында, кейінгі он жылдың көлемінде Вьетнам өз өңірінде толағай табыстарға қол жеткізді. Бұл ел – қазіргі таңда 86 миллион халқы бар, тек астанасының өзінде 9 миллион адам тұратын, тұрғындарының жетпіс пайызын жасы отызға толмаған жастар құрайтын Азия-Тынық мұхит өңірінде көш бастап келе жатқан мемлекеттің бірі. Азаттық ... Читать дальше »

Жуырда Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың Ресейдің «Известия» газетінде жарияланған «Еуразиялық Одақ: идеядан болашақтың тарихына» деп аталатын мақаласы шықты. Осыған орай Елбасының мақалада көтерген «Еуразиялық Одақ» идеясына байланысты мәдениеттанушы, ғалым Тұрсын Ғабитовтың пікірін ұсынып отырмыз.

Кезінде 1994 жылы Президент Нұрсұлтан Назарбаев «Мемлекеттердің Еуроазиялық Одағын» құру туралы жобасын ұсынды. Елбасының көптеген құнды идеяларының арасында шетелдерде де, біздің елімізде де көп талқылауға түсіп, қолдау тапқан бұл идеяның маңызды әрі құнды жағы Қазақстан үшін даму модельдерін таңдаумен де байланысты болатын. Мәселен, Нұрсұлтан Назарбаев өзінің «Сындарлы он жыл» атты еңбегінде осы жобаға ... Читать дальше »

Жуырда Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың Атырау облысына жұмыс сапарымен барғаны көпшілікке белгілі. Атыраулықтар Елбасының сол сапарын, кездесуден алған әсерлерін жыр қылып осы күнге дейін айтады. Өйтпегенде ше?! Атырау халқы бүгінгі жеткен жетістігімізді, тәуелсіздігімізді Елбасының салиқалы саясатымен тығыз байланыстырады. Расында, Атырауда Нұрсұлтан Назарбаевтың идеясымен қолға алынған халықаралық жобалардың шоғыры жетерлік. Мәселен, Елбасының бастамасымен отандық мұнай-газ өнеркәсібінің өркен жаюына, облыс экономикасының қарыштап дамуына жол салған жобалар қазір қарқынды жұмыс істеуде.

Мұнайлы өңірге сапар барысында Елбасы «Тәуелсіздік басты мұратымыз еді. Біз өзінің Тәуелсіздігінің 20 жылдығына қадам басқан жаңарған, жаңа Қазақстанды құрды ... Читать дальше »

Иә, мен сол айда туғанмын. Ай атымен аталған көтерiлiс туралы айтылса, ерiксiз елең ете қаламын. Тұла бойым түршiгедi. Бәлкiм, мен ғана емес, сол бiр ызғарлы күндер қасiретiн көзiмен көрген және өзiн қазақ санайтын әркiм-ақ сөйтетiн шығар…
…Иә, ол кезде Алматы сәулет-құрылыс институтында ұстаздық қызметте жүрген едiм. Бiр күнi тұмауратып қалдым да, жұмыстағылардың ақыл-кеңесiмен, өмiрiмде алғаш рет емханаға бардым. Шишкина деген дәрiгер, аты-жөнi есiмде жоқ, үйде жатып емделу қажеттiгiн айтып, қағазы мен қажеттi дәрмектерiн жазып, Фурманов пен Гоголь көшелерiнiң қиылысындағы орталық дәрiханаға жiбердi. Емханадан шыға берiсте тiркеу бөлiмiндегi екi орыс келiншегiнен жаныма жайсыз тиетiн әңгiме естiп қалдым. «Ресейден Колбин келдi… Билiктен Қонаев кеттi»…

... Читать дальше »

Батыс Қазақстан облысы өзге өңірлерден шалғай жатқандықтан бұл аймаққа арнайы ат ізін салатындар сирек. Алайда биыл бүкіл елдің назары осы өңірге бұрылды. Ақжайықтың айналасындағы ауылдарды басқан тасқын су қаланың шеткері аудандарына дейін жеткен еді. Тосыннан келген тасқында халық баспанасы мен малынан айырылып, далада қалды.
Дегенмен дер кезінде көрсетілген көмек пен республиканың әр түкпірінен жеткен жәрдемнің арқасында тұрғындар таршылық көрмей, «бір жеңнен – қол, бір жағадан бас шығара білуімен» бүгінгі күнге жетті. Бүгінде су шайып кеткен ауылдардың орнында сән-салтанатты үйлер сап түзеген. Ауылдың ажары кіріп, бойына қан жүгірген. Апаттан соң айдалада қалғандай күй кешкен халықтың бүгінде жаңа үйге кіріп, жүздері жадыраған. Кешегі қайғы ... Читать дальше »

Батыс Қазақстан облысы
Сырым ауданы
Бұлдырты – аудандағы өзен және елді мекен атауы. Бұлдырты – облыс топожүйесіндегі көне атаулардың бірі. Бұл атау түркі моңғол тіл бірлестігі кезеңінен бері дәл осы күйінде қолданылып келе жатыр. Оны дәлелдейтін деректер VІІ ғасырда қазақ даласы арқылы бұлғарлардың жеріне өткен Араб халифатының елшісі әрі саяхатшысы Ахмет ибн Фадланың еңбегінде келтірілген.
Бұлан. Бұл – аудандағы елді мекен. Бұлан – аша тұяқты, бұғы тектес ірі аңның бірі. Тарихи деректерге сүйенсек, Қалдығайты өзенінің бойында бұландар көп болыпты. Тіпті өзен атауындағы «қандағай» сөзі де моңғол тілінде «бұлан» деген ұғымды білдіреді. Кейін бұлан атауы Байбақты руының бір бөлімінің аты ретінде қолданыл ... Читать дальше »

Иделогия дегеніміз не? Идеология – ілім, қоғамдық сана (грекше – ідса – ой, пікір, идея + логос – сөз). Идеолог – таптың немесе қоғамдық топтастықтың ойын білдіруші, идеялық мүддесін қоғаушы деген түсінік. Қазақ совет Энциклопедиясының 4 – томында ол «таптың, әлеуметтік топтардың мүддесін білдіретін, қоғамдық сана, философиялық, моральдық, эстетикалық және діни көзқарастар мен теориялардың жиынтығы» деген анықтама берілген.

Алғаш рет «идеология» деген терминді фран ... Читать дальше »

Қарулы төңкеріс пен ақпараттық төңкеріс туралы. Үстіміздегі ғасырдың сексеніші жылдарының аяғында дүниежүзілік ең құдіретті елдердің бірі – КСРО ыдырап, тәуелсіз мемлекеттер пайда болды. Бұл адамзат тарихындағы аса ірі өзгерістердің бірі еді. Оны көптеген көзі қарақтылар «ақпаратттық төңкеріс» деп атап жүр. Бұрынғы Француз немесе Ұлы Қазан сияқты ірі төңкерістерге қарағанда «ақпарттық төңкерістің» барысында әрқилы идеялар үшін мыңдаған адамның өмірі құрбан балған жоқ. Бұрын әркім өзінің идеясының дұрыстығын дәлелдеу үшін қарсыласын қарудың күшімен құртатын еді. Соңғы «өркениетті» төңкерістің өзгешелігі де сол, қарсыласымызды ақпараттық кеңістікте дәлелдің, ақыл-ойдың, саясаттың күшімен «құртатын» болдық. Идеялар ша ... Читать дальше »

Қазақ қоғамындағы билердің рөлі мен билер алқасы туралы. Егемен ел болғаны қазақ халқының табиғатынан туындайтын талай тағылымды тұстарды ауызға алып, қайта жаңғыртып, ұлттық үрдіске лайықтап кесіп-пішіп жатқанымыз белгілі. Қазақтың үш ұлы биінің, әрі батыр, әрі би Сырым Датұлының мерейтойларын атап өткенде көптеген ойлар туындаған. Шынында да өз заманында бұл бабаларымыз ел бастаған көсем, сөз бастаған шешен ретінде танылған еді.

Сонда бізді толғандыратыны: неге біз патшалық отарлауға дейін мұрты бұзылмаған ел басқарудың тамаша үрдісі – б ... Читать дальше »

Қазақ – ойшыл, философ халық. Қазақ халқы ойшыл, не айтса да мәселенің байыбына жетіп барып айтатын, сөздің түйініне мән берген халық. Бейпіл ауыздарды, аузына не келсе соны сөйлей беретіндерді әсте жаратпаған. Халқымыздың тағы бір ерекшелігі естігенін қағып алып, бұлжытпай қайталай білген. Бұл сірә қазаққа ұлы дала, ұлан байтақ, алып сахара сіңірген игі қасиет болса керек. Ен далада сөйлесетін ешкім таппаған қазақ кейде бір төбенің басына шығып алып, жападан-жалғыз отырып, ертелі-кеш әрілі-берілі бара жатқандарды байқап, ойға шомып, өзімен өзі сырласып, ал әңгімелесетін кісі тап болса қуанып, айтқан сөзіне құлақ құрышын қандырып отырған. Мұның өзі тіпті бүкіл көшпелі халықтардың, оның ішінде қазақтардың да жадында сақтау қабілетін арттырғанға ұқсайды. Оның ... Читать дальше »

Саясаттану тарихында түрлі елдерді қоғамдық дамудың қай кезеңінде болмасын әлемдік үрдістердің жалпы азаматтық жетістіктері мен мұраларына қомақты үлес қосқан айтулы мемлекет, қоғам қайраткерлерінің есімдері ұшырасады. Олардың баршасының күш-жігері өз халқы мен елін өркениетке жеткізіп, мемлекет құрылымын жетілдіру жолына жұмсалағандығын аңғарамыз.

Қандай көсем, дана болсын балалық балғын шағынан бастап осы жоғары атаққа ие болар жолда өмірдің сан алуан соқтықпалы сүртеулерінен өтетіндігі белгілі.

... Читать дальше »

Саяси партиялар деген не? Партия – латын сөзінен алғанда «бөлік», «бөлісемін» деген мағынада ХІХ ғасырға дейін партия деп үкіметтің және парламенттің құрамында бәсекелес топтарды атаған. Неміс ғалымы Макс Вебер партияның дамуының үш кезеңге бөледі: аристократиялық топ, саяси клуб, бұқаралық партия. Алайда аталған үш кезеңнен өткен ағылшынның екі партиясы ғана болды: либералдар (вига) және консерваторлар (тори). АҚШ-тағы азаттық күресі мен ұлы Француз революциясы қоғамдық өмірді жандандырып, саяси күштерді тарихи аренаға шығарады, ішкі ұйымдық заңдары, айқын бағдарламалары бар саяси партиялар пайда болды. Жұмысшы табы мен еңбекші бұқараның саяси күреске араласуы таптардың күресінің авангарды саяси партиялар жүйесін туғызды.

... Читать дальше »

Саяси партия ұғымы. Қазақстан өз дамуының жаңа белестерін бастан кешіріп жатыр. Саяси партиялардың құрылуы – мемлекеттің саяси институттарының нығая түскендігінің белгісі. Партиялық құрылымдардың калыптасуының кәсіби кезеңі басталды. Мұның мемлекет үшін қажеттігі бар. Қазақстанда бүкіл қоғамдық-саяси институттар орнығып жатыр. Демек, оның іргетасы әлдеқайда сенімді болмақ.

Елімізде демократиялық қоғам және құқықтық мемлекет құру кезеңінде саяси партиялардың тиімді қызмет атқаруы үшін құқылық базаларын қалыптастыру ерекше м ... Читать дальше »

 Халықаралық саясатта әлемдік дамудың негізгі бағыттары әрдайым басты назарда болатыны белгілі. Егер зер сала қарасақ дүниежүзінің саяси картасының құрылысы өте күрделі. Ондағы алып жатқан мемлекеттердің әрқайсысының өзіндік орны бар. Мемлекеттердің көпшілігі бір – бірімен шекаралас жатыр. Саяси шекараның сипаты іс жүзінде мемлекеттік шекара бола бермейді. Ол халықаралық келісім бойынша, уақытша жасалатын шарт, яғни демократиялық шекара. Соңғы кездері территориялық шекаралық мәселелер дүниежүзінің көптеген аудандарында күрделі, әсіресе, мемлекетаралық және ұлтаралық шиеленістің етек алуына әкеп со ... Читать дальше »

Қазақ деген ұлтқа тіркестіріп, оның қосымша атауына айналған «көш-пенділер» деген сөздің жымысқы астарына мән бермей, бүгінде соны мақтан тұтатынды шығардық.
Бір кезде І.Есенберлин өзінің шама-шарқымен баяндап шыққан ата-бабаларымыздың заманында-ақ біз төл мәдениеті, төл өркениеті ешкімнен сорлы емес, тарихты тамсандырған небір ғалымдары мен ғұламалары алты әлемге мәшһүр болған халық едік қой! Бұл мәселені осы жерден қайырар болсақ, «көшпенділер» деген сөз қазақ ұлтының тарихын мақтаныш тұтуға тұрарлық сөз емес.

Қазақ ешқашан көшпенді немесе көшпелі халық болған жоқ. Көшсе, өз жерінде ғана, өз елінде ғана жаз – жайлауы мен қыс қыстауының арасына қатынап жүрді. Онда да әр ру, әр тайпа өзіне ата-бабасы белгілеп берген айм ... Читать дальше »